Nowoczesne technologie wykorzystywane w rolnictwie umożliwiają efektowne spożytkowanie odnawialnych źródeł energii. Dzięki temu rolnicy nie tylko wspierają zrównoważony rozwój, ale jeszcze są w stanie uzyskać dodatkowe korzyści finansowe. Stąd też w dzisiejszym artykule z cyklu „Prawnik na roli” przedstawimy Państwu najważniejsze programy, które zwiększają opłacalność w inwestycje OZE.
W pierwszej kolejności zwracamy uwagę na program Energia dla Wsi, który jest przeznaczony dla rolników lub spółdzielni energetycznych. Dotacja ta została wdrożona przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: „NFOŚiGW”) i jest realizowany w latach 2022-2030. Co prawda wnioski o dofinansowanie w tym programie można było składać do 29 lutego 2024 r., niemniej NFOŚiGW poinformował, że jeszcze w tym roku zostanie ogłoszona kolejna edycja. Bardzo dobrą wiadomością jest fakt, że NFOŚiGW zwiększył budżet programu do kwoty 1 mld zł, a wskutek tego jeszcze większa liczba rolników może uzyskać dofinansowanie. Program Energia dla Wsi przewiduje dofinansowanie w dwóch formach: (i) pożyczka do kwoty 25 mln zł oraz (ii) dotacja do kwoty 20 mln zł. Co równie istotne instalacje wiatrowe, fotowoltaiczne, elektrownie wodne i biogazownie są wspierane w formie pożyczki do 100 % kosztów kwalifikowanych, natomiast rolnik może pozyskać dotację jedynie na elektrownię wodną oraz biogazownię, przy czym taka dotacja jest przyznawana do 65 % kosztów kwalifikacyjnych. Tym samym na tego typu inwestycje należy posiadać wkład własny w wysokości 35 % kosztów kwalifikacyjnych.
Kolejny program wsparcia gospodarstw rolnych w zakresie OZE pochodzi z Funduszu Budżetu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Rolnik, który chciałby zrealizować inwestycję polegającą na budowie biogazowni, instalacji fotowoltaicznej, może pozyskać dofinansowanie od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która prowadzi nabór wniosków. Uzyskanie dofinansowania przez rolnika zależne jest od spełnienia następujących warunków: (i) wpis do ewidencji producentów, (ii) przyznanie jednolitej płatności obszarowej, (iii) prowadzenie gospodarstwa w ramach działów specjalnych produkcji rolnej, (iv) odbycie szkolenia w zakresie efektywności energetycznej gospodarstwa nie wcześniej niż w terminie 24 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy. W programie tym będzie można uzyskać wsparcie w formie refundacji do 65 % kosztów kwalifikowanych w następujących obszarach: (i) budowa biogazowni – wsparcie do 1,5 mln zł, (ii) instalacja fotowoltaiczna – wsparcie do 200 tys. zł, (iii) zakup pompy ciepła, magazynu energii – wsparcie do 200 tys. zł, (iv) inwestycje służące poprawie efektywności energetycznej zabudowań gospodarskich – wsparcie do 200 tys. zł. W tym roku nabór wniosków zakończył się w dniu 23 lutego 2024 r., niemniej już teraz warto potwierdzić, że program ten będzie kontynuowany również w 2025 r.
W tym roku NFOŚiGW zainaugurował kolejny program, którego celem jest redukcja zanieczyszczeń produkowanych przez działalność rolniczą oraz zwiększenie znaczenia OZE w gospodarstwach rolnych. Program pod nazwą AgroEnergia 2024 wprowadza dofinansowania na zakup instalacji fotowoltaicznych, pomp ciepła, elektrowni wiatrowych oraz innych hybrydowych rozwiązań. Niniejsze dofinansowanie będzie mógł uzyskać rolnik indywidualny, który jest właścicielem, dzierżawcą, użytkownikiem wieczystym lub posiadaczem nieruchomości rolnych o powierzchni od 1 ha do 300 ha. W ramach I etapu tego programu rolnicy mogą składać wnioski do dnia 30 marca 2025 r. i ubiegać się o przyznanie pomocy w wysokości: (i) dla instalacji o mocy od 10 do 30 kW – 15 tys. zł, (ii) dla instalacji o mocy od 30 do 50 kW – 25 tys. zł, (iii) instalacje hybrydowe, magazyny energii – 10 tys. zł. Naszym zdaniem program ten jest doskonałym wsparciem dla rolników, którzy zamierzają przeprowadzić modernizację swoich gospodarstw.
Innym równie ciekawym rozwiązaniem jest skorzystanie z programu Czyste Powietrze i StopSmog. Są to programy w szczególności przeznaczone dla rolników, którzy zechcą wprowadzić rozwiązania poprawiające jakość powietrza i redukujące zanieczyszczenia. W tych programach rolnicy mogą liczyć na preferencyjne pożyczki oraz dotacje pokrywające 100 % kosztów kwalifikowanych zakupu instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła. Podkreślamy, że program ten funkcjonuje już od kilku lat, a zgodnie z zapowiedziami rządu, nowy nabór wniosków ruszy najpewniej w październiku 2024 r.
Oprócz powyższych programów rolnicy mogą skorzystać z najbardziej popularnego programu – Mój Prąd, który również przewiduje dofinansowanie na zakup o montaż instalacji fotowoltaicznych. Co więcej rolnicy mogą również realizować inwestycje OZE przy wykorzystaniu kredytów preferencyjnych. Inną, ciekawą pomocą dla rolników jest także ulga inwestycyjna przy podatku rolnym. Skorzystanie z takiej ulgi oznacza, że rolnicy będący podatnikami VAT mogą odliczyć koszty zakupu instalacji fotowoltaicznej od podatku rolnego.
Podsumowując należy podkreślić, że obecnie rolnicy mają wiele narzędzi do tego, aby jak najbardziej zminimalizować koszty inwestycji w OZE. Jest wiele programów, które oferują pomoc rolnikom. Ponadto inwestycje w OZE pozwalają zarabiać na glebach słabej jakości, jak też na niewykorzystywanych dotychczas dachach budynków gospodarczych.
W następnych tygodniach będziemy kontynuować temat OZE i już teraz zapraszamy Państwa do kolejnych artykułów, w których będziemy analizować warunki techniczne, prawne, środowiskowe, jakie musi spełnić rolnik, aby mógł zainwestować w OZE. Odpowiemy również na pytania, czy rolnik może być prosumentem oraz jak założyć farmy OZE?
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 25 lipca 2024 r.
autor/redaktor cyklu:
