Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, podstawowa stawka tego podatku wynosi 22%. Co prawda od 2011 roku nikt w Polsce podatku w takiej stawce już nie płaci. Została ona bowiem „tymczasowo” podniesiona do 23%. Są jednak przypadki, gdy podatku VAT się nie płaci w ogóle. Na fakturze w rubryce stawka można spotkać zapisy: 0%, zw. lub np. Cechą wspólną tych zapisów jest to, że nie powstaje podatek VAT. Różnią się jednak dla celów rozliczeń podatkowych i nie można ich używać wymiennie.
Stawka 0%
Stawkę tą można stosować w sytuacjach wskazanych w ustawie o VAT oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług z dnia 9 grudnia 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 2670 ze zm.).
Przepisy określają konkretne towary i usługi, które są opodatkowane zerową stawką podatku. Niezależnie od branży, stawka ta znajdzie zastosowanie w eksporcie oraz w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Stawka „0” nie oznacza, że towar/usługa jest zwolniona z podatku VAT. Należy ją wykazać w deklaracji podatkowej. W związku z tym, że dana transakcja jest opodatkowana (stawką 0%) podmiot ją stosujący musi być zarejestrowany jako podatnik VAT. Stawka ta pozwala na odliczenie podatku naliczonego. Jeżeli kupujemy w kraju towar z 23% VATem, w przypadku sprzedaży go za granicę nie rozpoznamy podatku należnego. Skutkuje to powstaniem nadwyżki podatku naliczonego.
Stawka zw.
Zw. czyli zwolnione. Stawka ta znajdzie zastosowanie w dwóch przypadkach: po pierwsze, gdy dostawca towaru/usług korzysta ze zwolnienia podmiotowego i po drugie, gdy sama ustawa o VAT lub rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień z dnia 20 grudnia 2013 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 955 ze zm.) przewiduje takie zwolnienie (zwolnienie przedmiotowe).
Ze zwolnienia podmiotowego mogą korzystać podmioty u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Podmiot rozpoczynający działalność może skorzystać z tego zwolnienia, jeżeli w pierwszym roku nie przekroczy tej kwoty, proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności. Ze zwolnienia są jednak wyłączone m. in. podmioty dokonujące dostawy nowych środków transportu, świadczące usługi prawnicze, czy jubilerskie.
Ze zwolnienia przedmiotowego korzysta natomiast m. in. dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, działalność w zakresie gier hazardowych podlegającą przepisom o grach hazardowych, czy dzierżawa gruntów przeznaczonych na cele rolnicze.
W przypadku zwolnienia z podatku VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Tzn. podmiot zwolniony podmiotowo nie odliczy podatku z otrzymanej od kontrahenta faktury, natomiast podatnik korzystający ze zwolnienia przedmiotowego nie odliczy podatku VAT od zakupów służących działalności zwolnionej, np. wyposażenia gabinetu stomatologicznego przez lekarza dentystę.
Stawka np.
Adnotację „np.” czyli nie podlega opodatkowaniu, znajdziemy na fakturach dokumentujących dostawę towaru/świadczenie usług, w przypadku:
- eksportu usług
- dostawy z montażem w państwie innym niż Polska
- dostawy towaru, który w momencie dostawy znajduje się w kraju innym niż Polska.
Transakcja wówczas nie będzie opodatkowana w Polsce, a podatek VAT będzie rozliczony w innym państwie.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 21 października 2024 r.
autor/redaktor cyklu:
