Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. jest częścią unijnej strategii na rzecz przyspieszenia transformacji energetycznej oraz realizacji celów klimatycznych. Wprowadza istotne zmiany w zakresie promowania energii ze źródeł odnawialnych i obejmuje zmiany w trzech kluczowych aktach prawnych: Dyrektywie (UE) 2018/2001 (dotyczącej odnawialnych źródeł energii), rozporządzeniu (UE) 2018/1999 (dotyczącym zarządzania energią i klimatem) oraz Dyrektywie 98/70/WE (dotyczącej jakości paliw).
Zwiększenie celu dla energii odnawialnej
Dyrektywa 2023/2413 ustanawia ambitniejszy cel dla odnawialnych źródeł energii na 2030 rok, wynoszący 42,5% udziału OZE w całkowitej produkcji energii w Unii Europejskiej. To znaczący wzrost w porównaniu do wcześniejszego celu, który wynosił 32% do 2030 roku (ustalonego w Dyrektywie 2018/2001). Zwiększenie tego celu wynika z potrzeby przyspieszenia transformacji energetycznej w UE, aby sprostać wyzwaniom związanym z osiągnięciem neutralności klimatycznej do 2050 roku. Osiągnięcie wyższego celu OZE pomoże zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, poprawić jakość powietrza, zmniejszyć zależność od importu paliw kopalnych oraz wspierać rozwój lokalnych źródeł energii. Cel ten wymaga od państw członkowskich Unii Europejskiej bardziej ambitnych planów i działań, aby osiągnąć docelowy udział OZE. Będzie to wiązało się z inwestycjami w nowe technologie, rozwój infrastruktury energetycznej, ale także z reformą rynku energetycznego. Państwa, które już osiągnęły większy udział OZE, mogą mieć bardziej elastyczne cele, podczas gdy te, które mają mniejsze zasoby, będą musiały dostosować swoje polityki.
Wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii
Proces uzyskiwania pozwoleń na budowę instalacji OZE, w tym farm wiatrowych, elektrowni słonecznych czy instalacji biogazowych, ma zostać uproszczony. Wiele państw członkowskich borykało się z opóźnieniami związanymi z długimi procedurami administracyjnymi, które wpływały na czas realizacji inwestycji. Dyrektywa stawia na skrócenie czasu oczekiwania na decyzje administracyjne i umożliwienie szybszego wdrażania projektów OZE. Dyrektywa przewiduje również wspieranie nowoczesnych i innowacyjnych technologii w dziedzinie OZE, takich jak magazynowanie energii, inteligentne sieci energetyczne (smart grids) oraz technologie wodorowe. Dzięki tym innowacjom możliwe będzie efektywne zarządzanie energią z OZE, co jest szczególnie istotne w kontekście niestabilności dostaw (np. w przypadku energii wiatrowej czy słonecznej). Ustawodawca przewiduje także zwiększenie dostępności funduszy unijnych i krajowych dla projektów OZE, co pozwoli na sfinansowanie kosztownych inwestycji, szczególnie w państwach członkowskich, które mają trudniejszy dostęp do kapitału.
Wzrost roli energii odnawialnej w transporcie
W dyrektywie kładzie się szczególny nacisk na wzrost roli energii odnawialnej w transporcie, który stanowi jeden z kluczowych obszarów trudnych do dekarbonizacji. Sektor transportowy jest jednym z największych źródeł emisji gazów cieplarnianych w UE, dlatego zwiększenie wykorzystania OZE w transporcie jest niezbędne, aby UE mogła osiągnąć swoje cele klimatyczne. Dyrektywa promuje wykorzystanie biopaliw w transporcie, szczególnie biopaliw II i III generacji, które mają mniejszy wpływ na środowisko niż biopaliwa pierwszej generacji. Bioenergia z odpadów rolniczych, leśnych czy komunalnych, a także z alg, staje się coraz bardziej popularna, ponieważ pozwala na produkcję paliw odnawialnych bez zajmowania ziemi użytków rolnych. Dyrektywa wspiera rozwój paliw odnawialnych, w tym e-paliw, czyli paliw syntetycznych wytwarzanych z energii odnawialnej. Są one postrzegane jako rozwiązanie pozwalające na dekarbonizację transportu, zwłaszcza w sektorach, gdzie elektryczność nie jest wystarczająca (np. w transporcie morskim czy lotniczym). Wodór, a szczególnie zielony wodór, staje się kluczowym elementem transformacji sektora transportowego. Dyrektywa promuje wykorzystanie wodoru w transporcie, zwłaszcza w transporcie publicznym (autobusy, pociągi) i transportach ciężarowych. Wodór jest traktowany jako nośnik energii, który może być wykorzystywany w różnych gałęziach gospodarki, w tym w transporcie, gdzie umożliwia emisję zerowych spalin. Aby wspierać rozwój elektrycznego i wodorowego transportu, Dyrektywa zachęca do rozbudowy infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych oraz stacji tankowania wodorem. To pomoże w przejściu na alternatywne napędy w transporcie, zwiększając dostępność pojazdów elektrycznych i wodorowych. Dyrektywa wskazuje na konieczność zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w transporcie, z wyznaczeniem nowych celów na poziomie krajowym. Państwa członkowskie będą zobowiązane do stopniowego zwiększania udziału paliw odnawialnych w transporcie i do wspierania rozwoju rynku pojazdów elektrycznych i wodorowych.
Dyrektywa 2023/2413 ma na celu nie tylko zwiększenie udziału OZE w ogólnym bilansie energetycznym UE, ale także znaczną poprawę wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie i w innych sektorach. Nowe cele, uproszczenie procedur administracyjnych, promowanie innowacyjnych technologii i zwiększenie dostępności finansowania mają pomóc UE w osiągnięciu ambitnych celów klimatycznych. Zwiększenie roli energii odnawialnej w transporcie, w tym poprzez rozwój biopaliw, wodoru i e-paliw, ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia emisji z sektora, który jest jednym z głównych wyzwań w walce ze zmianami klimatycznymi.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 01 kwietnia 2025 r.
autor:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
