W ostatnich tygodniach opisywaliśmy opodatkowanie inwestycji w akcje, obligacje, instrumenty pochodne i kryptowaluty. Czy istnieje może jednak sposób, by uniknąć podatku od takich inwestycji? W dodatku, by zrobić to legalnie? O tym w dzisiejszym Podatkowo to i owo.
1. Planowanie
Odpowiednie rozłożenie w czasie transakcji pozwoli zarządzać obowiązkiem podatkowym. Przy każdym aktywie inwestycyjnym podstawą opodatkowania jest dochód. Oznacza to, że samo nabycie jest neutralne podatkowo. Dokonując sprzedaży po 31 grudnia, dochód uzyskamy kolejnym roku, co sprawia, że podatek będziemy musieli zapłacić do końca kwietnia kolejnego roku. Termin ten zostaje „przesunięty” o 12 miesięcy w porównaniu do sytuacji, gdy dokonujemy sprzedaży w bieżącym roku.
Kolejną możliwością w ramach planowania jest ucinanie strat oraz generowanie kosztów. Jeżeli inwestycja w dane aktywo przynosi straty i chcemy z niej wyjść z obawy, że straty te będą się jeszcze pogłębiać, możemy dokonać sprzedaży ze stratą w bieżącym roku. Tym samym pomniejszamy swój dochód osiągnięty na zyskownych inwestycjach, przez co obniżeniu ulega podatek do zapłaty. W przypadku kryptowalut możemy też dokupić danego aktywa. W tym bowiem przypadku (przeciwnie niż przy innych instrumentach), koszt jest rozliczany w roku jego poniesienia, a nie w roku sprzedaży.
2. Zmiana rezydencji podatkowej
Przeniesienie się na co najmniej pół roku do kraju, w którym będziemy mieć centrum interesów osobistych i gospodarczych może pozwolić na uniknięcie podatku w Polsce. Należy pamiętać przy tym przede wszystkim o dwóch rzeczach, tj.:
- o opodatkowaniu w kraju nowej rezydencji podatkowej – zmiana rezydencji na kraj stosujący wyższe opodatkowanie będzie przysłowiowym spadnięciem z deszczu pod rynnę,
- o podatku od niezrealizowanych zysków (exit tax) – podatek ten wystąpi, jeśli w wyniku zmiany rezydencji Polska utraci prawo do opodatkowania majątku o wartości powyżej 4 mln zł. W przypadku majątku osobistego limit ten obowiązuje jednak wyłącznie w stosunku do ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, udziałów w spółce, akcji i innych papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych oraz tytułu uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Oznacza to, że zmiana rezydencji podatkowej pozwoli uniknąć podatku w Polsce posiadaczom kryptowalut niezależnie od ich wartości. Te bowiem nie są opodatkowane exit tax.
3. Konta emerytalne
Planowanie pozawala na przesunięcie w czasie konieczności zapłaty podatku lub obniżenia jego wysokości wskutek zmniejszenia naszego zysku. Zmiana rezydencji podatkowej jest natomiast zazwyczaj wyzwaniem logistycznym, na które nie każdy może sobie pozwolić. Sposobem na realne uniknięcie podatku giełdowego są jednak specjalne konta emerytalne. Służą one jednak do inwestowania w akcje i obligacje. Nie są natomiast rozwiązaniem dla osób inwestujących w instrumenty pochodne oraz kryptowaluty. Pozwalają natomiast całkowicie zapomnieć o podatku zarówno od odsetek i dywidend, jak i od sprzedaży.
Obecnie w Polsce istnieje możliwość założenia 3 rodzajów takich kont: Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (OIPE).
Na IKE mogą inwestować osoby, które ukończyły 16 rok życia. Środki zgromadzone na IKE można inwestować w akcje, obligacje Skarbu Państwa, jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Jako IKE może także być prowadzony rachunek oszczędnościowy. Na IKE można corocznie wpłacać kwotę w wysokości odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia podatkowego dla IKE jest niewypłacanie środków tam zgromadzonych do ukończenia 60 roku życia lub do czasu nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończenia 55 roku życia oraz spełnieniu warunku:
- dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo
- dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.
Na IKZE, podobnie jak na IKE, mogą inwestować osoby, które ukończyły 16 roku życia. Limit wpłat jest niższy niż w przypadku IKE i wynosi 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok określonego w ustawie budżetowej – dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej oraz 1,8-krotność dla osób, które taką działalność prowadzą.
Zyski z IKZE nie są w zupełności zwolnione z podatku. Podlegają bowiem opodatkowaniu preferencyjną stawką 10%. Podatek ten jest płatny za rok, w którym dochodzi do wypłaty. Jeżeli jednak wypłata nastąpi przed ukończeniem 65 roku lub nie dokonywano wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych, wówczas zyski opodatkowane są zwykłą stawką 19%.
Kluczową różnicą między IKE i IKZE jest to, że kwotę wpłaconą w danym roku na IKZE można odliczyć od dochodu (przychodu dla ryczałtowców). Ulga ta pomniejsza podatek dochodowy za bieżący rok.
Na OIPE mogą inwestować osoby już od 15 roku życia. Limit wpłat oraz podstawowe zasady regulujące inwestowanie przez OIPE są takie same, jak na IKE.
Osoba nieprowadząca działalności gospodarczej posiadająca zarówno IKE, jak i IKZE i OIPE może w 2025 roku wpłacić łącznie 62 445,60 zł. Wypracowany przez nie dochód nie będzie opodatkowany w 2025 r. Dodatkowo taka osoba będzie mogła odliczyć od swojego dochodu (przychodu) za 2025 r. kwotę 10 407,60 zł (ulga na IKZE). W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, kwoty te będą wyższe.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 03 marca 2025 r.
autor/redaktor cyklu:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
