Serdecznie zapraszamy do śledzenia naszego nowego cyklu: Odszkodowania bez tajemnic. W każdą środę będziemy omawiać wybrane zagadnienia związane z tematyką odszkodowawczą. Mamy nadzieję, że naszym cyklem rozwiejmy wiele z Państwa wątpliwości dotyczących zasadności wypłaty należnego poszkodowanym odszkodowania lub zadośćuczynienia. Ma to istotne znacznie z uwagi na wzrost liczby wypadków komunikacyjnych, w rolnictwie czy w pracy.
Nasz cykl rozpoczniemy od krótkiego wstępu, który pozwoli na wyjaśnienie czym jest odszkodowanie i komu się należy.
Odszkodowanie – czym jest i komu przysługuje?
Zgodnie z definicją, funkcjonującą w życiu codziennym, odszkodowanie jest świadczeniem należnym poszkodowanemu w związku z wyrządzoną mu szkodą. W doktrynie wyróżniane są trzy rodzaje funkcji jakie ma spełniać odszkodowanie:
- kompensacyjna – ma na celu wyrównanie szkody jakiej doznał poszkodowany,
- represyjna – osoba, która wyrządziła szkodę musi odczuć skutki finansowe wypłaconego odszkodowania,
- prewencyjna i wychowawcza – mająca na celu zapobiegnięcie ponownemu wyrządzeniu szkody przez sprawcę.
Zgodnie z art. 445 kodeksu cywilnego, wina stanowi ogólną zasadę odpowiedzialności, ale za szkodę odpowiadać można również na zasadach ryzyka lub słuszności.
Kluczowe znaczenie ma również wyjaśnienie pojęcia podstawowej przesłanki ewentualnej odpowiedzialności sprawcy, jaką jest szkoda. Za szkodę uznajemy uszczerbek w dobrach chronionych prawem. Należy rozróżnić dwa rodzaje szkody: majątkową i niemajątkową. Szkodą majątkową jest naruszenie majątkowych dóbr i interesów osoby poszkodowanej. Za szkodę niemajątkową uznajemy natomiast krzywdę, która stanowi uszczerbek w sferze psychicznej osoby poszkodowanej.
Zgodnie z art. 363 kodeksu cywilnego, „Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.”
Zgodnie z wyżej wskazanym przepisem, to sam poszkodowany wybiera formę naprawienia szkody, jaka będzie go najbardziej satysfakcjonować.
Na potrzeby niniejszego cyklu należy również rozróżnić dwa pojęcia: odszkodowanie oraz zadośćuczynienie. Nie są to bowiem pojęcia tożsame. Odszkodowanie wiąże się z istnieniem szkody w majątku, a zadośćuczynienie z krzywdą doznaną przez osobę.
Przepisy, w treści których ustawa wyraźnie określa, kto i kiedy powinien szkodę naprawić zostały zawarte m. in. w kodeksie cywilnym – art. 417, 429, 430, 433, 434, 436.
Szczegółowe zasady oraz przypadki uzasadniające wypłatę należnego poszkodowanemu odszkodowania lub zadośćuczynienia zostaną omówione w kolejnym artykule, na który zapraszamy.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 06 sierpnia 2024 r.
autor/redaktor cyklu:
