Jesienią tego roku w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ujęty został projekt nowelizacji, której celem jest m.in. implementacja Dyrektywy o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym (zwaną dalej „dyrektywą DSM”)*. Dyrektywa ta wprowadza nowe zasady oraz narzędzia ochrony praw autorskich. Zgodnie z opublikowaną informacją termin przyjęcia projektu przez Rząd został zaplanowany na II kwartał 2022 roku.
Dyrektywa DSM została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę (UE) ponad 2 lata temu – 17 kwietnia 2019 r. Aktem tym wprowadzono szereg zmian modernizacyjnych w zakresie prawa autorskiego i nie tylko, gdyż przedmiotowa dyrektywa zawiera również uregulowania dotyczące innych zagadnień, jak na przykład kwestii godziwego wynagrodzenia twórców i wykonawców.
Zgodnie z art. 29 Dyrektywy DSM implementacja przepisów unijnych przez państwa członkowskie, miała zostać dokonana do 7 czerwca 2021 r. Zatem państwa członkowie w ciągu dwóch lat miały przygotować stosowne zmiany w przepisach obowiązujących na ich terytorium. Ministerstwo Kultury oraz Dziedzictwa Narodowego, które odpowiedzialne jest za przygotowanie projektu zmian w zakresie implementacji przepisów Dyrektywy DSM, dopiero teraz rozpoczyna prace nad projektem. Opóźnienie tłumaczy późną publikacją przez Komisję Europejską wytycznych dotyczących prawidłowej implementacji art. 17 dyrektywy DSM, wytyczne te zostały zawarte w Komunikacie Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 czerwca 2021 r. COM(2021) 288 final*.
Zatem na wprowadzenie zmian w prawie autorskim w naszym rodzimym ustawodawstwie będziemy musieli poczekać do II kwartału 2022 r. Nie zmiana to jednak faktu, iż mimo opóźnienia w implementacji, aktualnie obowiązujące przepisy, w przypadku ich niejednoznaczności, powinny być interpretowane w świetle uregulowań Dyrektywy DSM.
Zgodnie z założeniami Rządu przepisy wdrażające dyrektywę powinny możliwie ściśle odpowiadać brzmieniu przepisów implementowanej Dyrektywy, która składa się z 86 motywów oraz 32 artykułów. Jej przepisy dotyczą w szczególności:
- „rozszerzenia” dotychczasowego dozwolonego użytku,
- środków ułatwiających zawieranie umów licencyjnych i umożliwiających szerszy dostęp do praw wyłącznych,
- środków skierowanych na zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku w zakresie praw autorskich,
- godziwego wynagrodzenia twórców i artystów wykonawców***.
Warto na koniec odnieść się do pojęcia jednolitego rynku cyfrowego (dalej JRC). Strategia JRC została przedstawiona przez Komisję Europejską w maju 2015 r. Celem przyjęcia tej koncepcji jest zniesienie ograniczeń regulacyjnych w kwestiach cyfrowych, aby umożliwić zbudowanie wspólnego rynku cyfrowego. Znaczne zróżnicowanie przepisów w poszczególnych krajach europejskich rzutowały na rynek cyfrowy, zaś założeniem przyjętej strategii jest stworzenie bezgranicznej przestrzeni cyfrowej****. Te powody przyświecały właśnie wprowadzeniu Dyrektywy DSM w zakresie prawa autorskiego.
Implementacja Dyrektywy DSM do prawa krajowego jest zatem istotna z jednej strony z puntu widzenia właśnie strategii JRC, z drugiej strony zmiany te są po prostu konieczne biorąc po uwagę rozwój twórczości internetowej. Dlatego też z niecierpliwością oczekujemy projektu nowelizacji.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
*dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (Dz. Urz. UE L 130 z 17. 05.2019, str. 92) (tzw. dyrektywy „Digital Single Market”)
**https://archiwum.bip.kprm.gov.pl/kpr/form/r3122564,Projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-prawie-autorskim-i-prawach-pokrewnych-oraz-nie.html
***Prawo autorskie na jednolitym rynku cyfrowym Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790, Ryszard Markiewicz, Warszawa 2021, s. 21.
****Prawo autorskie na jednolitym rynku cyfrowym Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790, Ryszard Markiewicz, Warszawa 2021 s. 24
autor / redaktor cyklu:
