W środę 8 marca rynek nieruchomości obiegła informacja, że projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym („Projekt”) został przyjęty przez Radę Ministrów. Co prawda czekamy jeszcze na ostateczną treść Projektu, który zostanie skierowany do Sejmu, co znacznie utrudnia analizowanie planowanych zmian. Tym bardziej, że dzisiaj, nieco przewrotnie, chcemy skupić się na przepisach końcowych i wskazać, kiedy najważniejsze zmiany wejdą w życie. Skoro szykujemy się na zmiany to dobrze wiedzieć, ile pozostało czasu na stosowanie aktualnych przepisów.
Co do zasady Projekt wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Projektodawcy wzięli jednak pod uwagę szeroki zakres nowelizacji, wobec tego odroczyli w czasie wejście w życie wybranych przepisów, o czym poniżej.
Zmiany od dnia 1 stycznia 2025 r.
Zmiany, które mają wejść w życie 1 stycznia 2025 r. mają charakter bardziej techniczny. Dotyczą poszerzenia danych przestrzennych tworzonych dla planu miejscowego o informacje dot. lokalizacji przestrzennej terenów o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania oraz linii zabudowy w postaci wektorowej w państwowym systemie odniesień przestrzennych.
Zmiany po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia
Dokładnie nie wiemy kiedy, ale 12 miesięcy od dnia ogłoszenia planowana jest zmiana w art. 61 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, polegająca na dodaniu ust. 1a dot. dodatkowego wymogu przy uzyskiwaniu decyzji o warunkach zabudowy dla zabudowy przemysłowej lub zabudowy magazynowej (stanowiących przedsięwzięcia mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko) dot. niemożliwości uzyskania powyższej decyzji w sytuacji, gdy w obszarze analizowanym znajduje się zabudowa o funkcji w całości lub w części mieszkaniowej.
Wobec tego zwracamy uwagę, że do postępowań o wydanie decyzji o warunkach zabudowy wszczętych po wejściu w życie Projektu i niezakończonych przed upływem 12 miesięcy stosuje się nowe przepisy z wyłączeniem art. 61. ust. 1a. Jednocześnie, zgodnie z art. 59 ust. 4 Projektu, do spraw wydania warunków zabudowy, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie tego przepisu, nie stosuje się art. 61 ust. 1a. Co oznacza, że przepis ten będzie miał zastosowanie tylko do postępowań wszczętych po jego wejściu w życie.
Zmiany od dnia 1 stycznia 2026 r.
Wiele zmian wejdziie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Po pierwsze, będzie obowiązywał Rejestr Urbanistyczny wprowadzany do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w Rozdziale 5B (pkt 61) Projektu). Powyższy Rejestr prowadzony będzie przez właściwego ministra do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, w którym będą publikowane informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne. Wiele zmian w Projekcie, które wejdzie w życie dot. dodania przepisów związanych z umieszczeniem danych w tym Rejestrze. Co więcej, oznacza to też, że od dnia 1 stycznia 2026 r. każdy zainteresowany będzie mógł złożyć wniosek (art. 8f) do ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa o przekazywanie przez ministra na wskazany przez wnioskodawcę adres e-mail informacji o danych publikowanych w Rejestrze Urbanistycznym (art. 67d). Jednocześnie w związku z wprowadzeniem Rejestru Urbanistycznego (obejmującego informacje i dane pochodzące z decyzji o warunkach zabudowy) z dniem 1 stycznia 2026 r. zostaje zdjęty obowiązek przekazywania marszałkowi województwa przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta kopii decyzji o warunkach zabudowy, wynikający z art. 57 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W związku ze zamianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy na plan ogólny, zmianie uległa także procedura uchwalania planu ogólnego (dawniej studium), która jednakże nie odbiega znacząco od obecnej procedury (planowane brzmienie art. 13 i ust. 3 ustawy).
Od 2026 r. zmiana zagospodarowania terenu dot. obiektu handlu wielkopowierzchniowego oraz niezamontowanych na budynku instalacji odnawialnych źródeł energii lokalizowanych
a) na użytkach rolnych klasy I-III i gruntach leśnych,
b) na użytkach rolnych klasy IV, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW lub wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej,
c) na gruntach innych niż wskazane w lit. a i b, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1000 kW będzie mogła nastąpić tylko i wyłącznie na podstawie planu miejscowego.
Bardzo istotną zmianą obowiązującą od 1 stycznia 2026 r. będzie nowy art. 64c stanowiący, że decyzja o warunkach wygasa po upływie 5 lat od dnia, w którym stała się prawomocna. Co więcej, przepis przejściowy – art. 62 Projektu mówi, że do decyzji o warunkach zabudowy, które stały się prawomocne przed dniem wejścia w życie omawianego przepisu, art. 64c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie stosuje się. Jak wskazywaliśmy ostatnio, jest to nowowprowadzona zmiana, więc możliwe, że w tym przepisie i jego wejściu w życie może się coś jeszcze zmienić.
Na koniec, wskazujemy na jeszcze jedną bardzo ważną zmianę dotyczącą ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, która zgodnie z Projektem traci moc z dniem 31 grudnia 2025 r. Z kolei od dnia 1 stycznia 2026 r. obowiązywać będą przepisy dotyczące realizacji inwestycji. Ważny w tym kontekście jest także przepis przejściowy – art. 74 Projektu, który określa, że uchwały w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszącej zachowują moc i stosuje się do nich przepisy dotychczasowe. Ale o tym też będziemy szerzej pisać w odrębnym artykule.
W tym miejscu chcemy też zastrzec, że analizowany Projekt nie został we wszystkich punktach zaktualizowany, ale mamy nadzieję, że dobrze odczytaliśmy intencje projektodawców w tym zakresie. Nie ulega jednak wątpliwości, że szykuje się wiele zmian, które wchodzą w życie w różnych momentach, choć te największe obowiązywać będą najszybciej.
Z reguły wraz z przepisami końcowymi analizuje się przepisy przejściowe – jest ich jednak tak wiele, że zostawimy je na odrębny artykuł lub nawet dwa. Za tydzień wrócimy do samego początku Projektu i przeanalizujemy zarówno nowe, jak zmieniane definicje ustawowe.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 13 marca 2023 r.
autor:
