Wraz z dynamicznym rozwojem branży kosmetycznej i estetycznej, rośnie również liczba spraw sądowych dotyczących błędów w wykonywaniu zabiegów kosmetycznych. Klienci salonów urody oraz klinik medycyny estetycznej coraz częściej sięgają po ochronę prawną w sytuacjach, gdy doznają uszczerbku na zdrowiu lub trwałych skutków estetycznych. W niniejszym artykule przedstawiamy wybrane orzeczenia sądów powszechnych w Polsce, które rzucają światło na kierunek wykładni i praktykę sądów w zakresie odpowiedzialności za błędnie wykonany zabieg kosmetyczny.
W orzecznictwie ugruntowało się stanowisko, że odpowiedzialność za skutki nieprawidłowo wykonanego zabiegu kosmetycznego może wynikać zarówno z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy (art. 471 k.c.), jak i z czynu niedozwolonego (art. 415 k.c.). Wybór podstawy odpowiedzialności często zależy od okoliczności sprawy oraz istnienia stosunku umownego między klientem a salonem lub konkretnym wykonawcą zabiegu.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10 stycznia 2000 r. III CKN 1008/98: „Jest poza sporem, iż w sprawie chodzi o tzw. zabieg kosmetyczny. Ugruntowany w tym względzie jest pogląd, iż przy tego rodzaju zabiegach nie sposób przyjmować odpowiedzialności za rezultat. Zabieg ten jest kwalifikowany jako zobowiązanie staranności, a odpowiedzialności lekarza nie powoduje fakt, iż nie osiągnięto rezultatu przyrzeczonych przez lekarza, pomimo dołożenia staranności. Brak podstaw do tego, aby zaostrzyć odpowiedzialność za tego rodzaju działalność lekarską. Tego stanowiska nie może zmienić fakt, iż przy operacjach chirurgiczno – plastycznych musi być utrzymana właściwa proporcja ryzyka operacyjnego w stosunku do spodziewanego rezultatu, iż należy przestrzegać wymagania najwyższej staranności co do sposobu przeprowadzenia zabiegu i jego warunków technicznych; iż zaostrzony jest przy tych zabiegach wymóg zgody pacjenta. Te okoliczności uwzględnia się przy ocenie odpowiedzialności w ramach zobowiązania staranności”
W sprawie chodziło o nieudany zabieg kosmetyczny, jednak – jak podkreślił Sąd – tego rodzaju zabiegi kwalifikowane są jako zobowiązania starannego działania, a nie zobowiązania rezultatu. Odpowiedzialność lekarza lub kosmetologa nie powstaje tylko dlatego, że efekt zabiegu nie spełnił oczekiwań pacjenta, jeśli nie doszło do błędu w sztuce. Opinia biegłych nie wykazała żadnych zaniedbań ze strony lekarza ani uchybień w standardzie zabiegu. Subiektywne odczucie powódki o trwałym oszpeceniu nie zostało potwierdzone w świetle wiedzy medycznej. Ryzyko niekorzystnego gojenia się blizn (tzw. przerastanie tkanek) nie było możliwe do przewidzenia i nie może stanowić podstawy do przypisania winy lekarzowi.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – I Wydział Cywilny z dnia 14 lipca 2017 r. I ACa 156/17: „Właściciel zakładu kosmetycznego czy kosmetyczka ponoszą w stosunku do klienta odpowiedzialność jako usługodawca. Usługodawca ponosi odpowiedzialność za wykonanie zobowiązania wynikającego z zawartej z klientem umowy (odpowiedzialność kontraktowa – art. 471 KC) lub też odpowiedzialność deliktową (art. 415 KC). Czynem bezprawnym jest działanie niezgodne z regułami wynikającymi z prawa, zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami, a także zasadami wykonywania zawodu. Wykonanie przez kosmetyczkę zabiegu w sposób sprzeczny z regułami wykonywania danego zabiegu rodzi odpowiedzialność, jeśli działanie to wywoła szkodę. Szkodą może być spowodowanie uszkodzenia ciała. Istotne jest ustalenie, że dana szkoda powstała wskutek działania osoby wykonującej dany zabieg kosmetyczny i pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z tym działaniem.”
W wyżej wskazanym wyroku Sąd II instancji potwierdził stanowisko sądu I instancji, że za szkodę wyrządzoną przez błędnie wykonany zabieg kosmetyczny, salon kosmetyczny odpowiada na zasadzie odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c.), a nie kontraktowej. Działanie kosmetyczki było sprzeczne z zasadami wykonywania zawodu, a skutkiem był trwały uszczerbek estetyczny i psychiczny u klientki. Ustalono, że szkoda pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z nieprawidłowym wykonaniem zabiegu. Właściciel salonu ponosi dodatkowo odpowiedzialność na podstawie art. 429 k.c., ponieważ powierzył zabieg osobie, która dopuściła się błędu, a zatem odpowiada za tzw. winę w wyborze. Powódka doznała poparzeń twarzy, blizn oraz stresu pourazowego, co potwierdziła opinia biegłego. Sąd uznał, że zasądzone zadośćuczynienie w wysokości 40 000 zł jest odpowiednie – uwzględnia zarówno ból fizyczny, jak i psychiczne cierpienie klientki, jej młody wiek oraz trwałość skutków. Sąd apelacyjny nie znalazł podstaw do ingerencji w wysokość przyznanego zadośćuczynienia, uznając je za wyważone i mieszczące się w granicach swobodnej oceny sądu I instancji.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie – I Wydział Cywilny z dnia 12 lipca 2017 r. I ACa 137/17: „Fakt, że pracownik salonu kosmetycznego powiadomił pacjenta o możliwym ryzyku związanym z zabiegiem nie zwalnia go z odpowiedzialności za dochowanie należytej staranności przy jego wykonywaniu, przestrzegania procedur określonych w instrukcji obsługi sprzętu czy reakcji na zgłaszane nieprawidłowości i udzielenia pacjentowi stosownej pomocy medycznej.”
Podsumowanie
Wraz z rozwojem branży kosmetycznej rośnie liczba spraw o odszkodowanie za błędnie wykonane zabiegi. Odpowiedzialność salonów kosmetycznych czy klinik medycyny estetycznej może wynikać z umowy (art. 471 k.c.) lub czynu niedozwolonego (art. 415 k.c.), w zależności od okoliczności. Sąd Najwyższy podkreśla, że zabiegi kosmetyczne są zobowiązaniami starannego działania, nie rezultatu – brak oczekiwanego efektu nie oznacza automatycznej odpowiedzialności, o ile nie doszło do błędu.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 15 kwietnia 2025 r.
autor/redaktor cyklu:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
