Wzory przemysłowe stanowią zaprojektowane przedmioty, które następnie są wykorzystywane do przemysłowego zastosowania. Do tej kategorii zaliczają się meble, inne przedmioty gospodarstwa domowego, zabawki, sztućce, obudowy urządzeń technicznych czy samochodów. Do podstawowych reżimów ochrony wzorów przemysłowych należy zaliczyć prawo autorskie, prawo własności przemysłowej, a także normy związane z ochroną konkurencji.
Ochrona na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przysługuje tylko takim wzorom, które spełniają definicję utworu w rozumieniu art. 1 tej ustawy, stanowią więc przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci. Wiele wzorów nie będzie kwalifikowało się do tej kategorii, ze względu na zbyt niewielkie piętno twórcze, jakie zostało na nich odciśnięte przez twórcę. Tego typu wzory będą więc inkorporowały w szczególności cechy typowo użytkowe, które muszą wystąpić, aby dany produkt spełniał założone funkcje. Można jednak wskazać sytuacje, gdzie sądy przyznawały wzorom ochronę prawnoautorską. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia chociażby w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7 czerwca 2013 roku (sygn. akt I ACa 211/13), gdzie potwierdzono ochronę odzieży kucharskiej jako utworu.
Z kolei zgodnie z art. 102 ust. 1 Prawa Własności Przemysłowej, wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Kluczowe znaczenie ma więc to, aby wzór przemysłowy był nowy, a więc aby przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Indywidualny charakter powinien przejawiać się z kolei w tym, że taki wzór wywołuje ogólne wrażenie na zorientowanym użytkowniku, różne od ogólnego wrażenia jakie wywołał na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
Co istotne, wskazany reżim ochronny zależny jest od dokonania rejestracji przed odpowiednim urzędem. W związku z czym ochrona i możliwość dochodzenia roszczeń przysługuje wyłącznie podczas trwania okresu ochronnego.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w art. 13 określa czyn nieuczciwej konkurencji polegający na kopiowaniu produktu. Czyn ten polega na naśladowaniu gotowego produktu za pomocą technicznych środków reprodukcji. W trakcie procesu kopiowana jest zewnętrzna postać produktu, co może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.
Ten typ ochrony nie jest z kolei zależny od rejestracji wzoru. Do podjęcia skutecznej akcji wobec naruszyciela konieczne jest więc spełnienie wymogów wskazanych w samym przepisie.
Należy więc wskazać, że ochrona wzoru przemysłowego może mieć charakter kumulatywny. W przypadku znaku, który został zarejestrowany oraz jest wystarczająco oryginalny dla ochrony prawnoautorskiej będziemy mówili więc o zbiegu wszystkich trzech reżimów ochronnych. Głównym problemem, jaki tu się uwidacznia jest brak zachowania równowagi pomiędzy indywidualnym interesem twórców, a interesem publicznym. Można podnosić, że ochrona tego ostatniego powinna się urzeczywistniać chociażby w braku ochrony wzoru przemysłowego, po wygaśnięciu prawa z rejestracji.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
