Od 13 grudnia 2024r. weszło w życie Rozporządzenie GPSR (General Product Safety Regulation), które dotyczy zapewnienia bezpieczeństwa produktów w Unii Europejskiej. Jego celem jest ochrona konsumentów przed produktami, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa lub środowiska. Rozporządzenie to nakłada na producentów, importerów i dystrybutorów obowiązek zapewnienia, że produkty wprowadzane na rynek UE są bezpieczne oraz wprowadza obowiązek monitorowania ich bezpieczeństwa po wprowadzeniu na rynek.
Zakres zastosowania
Rozporządzenie obejmuje produkty konsumpcyjne, które mogą stwarzać zagrożenie, takie jak artykuły gospodarstwa domowego, zabawki, elektronika, odzież czy kosmetyki. Dotyczy to zarówno produktów wprowadzanych na rynek UE przez producentów z krajów Unii Europejskiej, jak i przez importerów spoza niej. Produkty objęte odrębnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa, ochrony zdrowia, ochrony środowiska czy produktów medycznych nie podlegają temu rozporządzeniu, ponieważ posiadają już własne szczegółowe normy i regulacje prawne.
Osoba odpowiedzialna
Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzonymi przez Rozporządzenie GPSR, każdy produkt sprzedawany na rynku Unii Europejskiej musi mieć wyznaczoną tzw. „osobę odpowiedzialną”. Jest to jeden z kluczowych wymogów, który ma na celu zwiększenie odpowiedzialności za bezpieczeństwo produktów dostępnych na rynku. „Osoba odpowiedzialna” to fizyczna lub prawna osoba, która bierze odpowiedzialność za produkt w przypadku, gdyby wystąpiły jakiekolwiek problemy związane z jego bezpieczeństwem. Może to być producent, importer, dystrybutor lub inny podmiot, który ma możliwość monitorowania i kontrolowania bezpieczeństwa danego produktu w łańcuchu dostaw.
Bezpieczeństwo produktów
Podmioty gospodarcze mają obowiązek wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyłącznie bezpiecznych produktów (ogólne wymaganie bezpieczeństwa). W rozporządzeniu wprowadzono nowe elementy oceny bezpieczeństwa produktów:
- ocena prezentacji produktu (na przykład aby wykluczyć wygląd sugerujący inne, niż rzeczywiste, zastosowanie produktu)
- szczególne ryzyka jakie produkt może stwarzać (na przykład związane z cyberbezpieczeństwem w zakresie produktów elektronicznych)
Produkt powinien być oceniony jako bezpieczny zaczynając od fazy projektowania, a więc jeszcze przed pierwszym prototypem.
Odzyskanie produktu i wycofanie go z obrotu
W razie uznania produktu za niebezpieczny może nastąpić odzyskanie produktu lub wycofanie go z obrotu. Rozporządzenie formalizuje procedurę zawiadomienia o wycofaniu lub odzyskaniu produktów, tj:
- zawiadomienie ma być dostępne w językach adekwatnych dla konkretnych grup konsumentów,
- zawiadomienie ma zawierać opis zagrożeń wiążących się z dalszym korzystaniem z produktu wraz z sugestią działań i środków zaradczych, informacji o pomocy prawnej dla konsumentów oraz danymi kontaktowymi producenta.
W razie konieczności odzyskania produktu od konsumenta ze względu na jego niebezpieczny charakter, przedsiębiorca zobowiązany jest naprawić odzyskany produkt, zaproponować bezpieczną alternatywę tej samej wartości i jakości lub zwrot wartości produktu w kwocie nie niższej niż zapłacona przez konsumenta cena. Podmiot gospodarczy ma zaoferować konsumentowi (nieodpłatnie) minimum dwa z trzech rozwiązań, przy czym ostateczny wybór rozwiązania należy do konsumenta.
Monitorowanie bezpieczeństwa produktów
Wypadek z udziałem produktu musi zostać niezwłocznie zgłoszony przez producenta do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W razie wykrycia wypadku przez dystrybutora lub importera produktu, informują oni o tym producenta. Wykorzystanie przez producenta systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate, pozwalającego na koordynację działań w przypadku wykrycia niebezpiecznego produktu na rynku wewnętrznym. Producent ma obowiązek zapewnienia, że produkty, które wprowadzają na rynek, są zaprojektowane i wytwarzane zgodnie z ogólnymi wymaganiami bezpieczeństwa. Wymaga to wdrożenia odpowiednich procedur, które obejmują przeprowadzanie wewnętrznych analiz ryzyka oraz tworzenie i aktualizowanie odpowiedniej dokumentacji technicznej.
Obowiązki właścicieli sprzedających produkty na odległość
Przedsiębiorca sprzedający na odległość będzie musiał podać także dane identyfikujące producenta – jego imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować. W przypadku gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii, należy podać imię i nazwisko lub nazwę, adres pocztowy i elektroniczny tzw. osoby odpowiedzialnej. Konieczne będą też informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory.
W przypadku nieprzestrzegania przepisów rozporządzenia, na producentów, importerów i dystrybutorów mogą zostać nałożone kary finansowe, w tym grzywny, a także sankcje administracyjne. W skrajnych przypadkach, produkty mogą zostać całkowicie wycofane z rynku.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 18 lutego 2025 r.
autor:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
