Problem finansowania projektu biznesowego jest zagadnieniem, z którym mierzy się niejedna spółka, szczególnie na początku działalności. Najprostszym rozwiązaniem jest uzyskanie pożyczki od wspólnika lub innej spółki z grupy kapitałowej. Przy takich pożyczkach możemy ustalić warunki dotyczące wynagrodzenia czy terminów spłaty, których byśmy nie uzyskali przy kredycie, czy pożyczce od instytucji pożyczkowej. W tym jednak miejscu każdemu prawnikowi zapali się lampka ostrzegawcza. Wynagrodzenie za udostępnienie kapitału podmiotowi powiązanemu powinno mieć charakter rynkowy. Jeżeli nie, to czekają nas kontrole podatkowe, dochodzenia, doliczenie podatku i inne straszne rzeczy…
Czy to znaczy, że powinniśmy zebrać oferty pożyczek od firm, które się tym specjalizują, przeprowadzić głęboką analizę, ocenić czy na terenie naszej gminy określone oprocentowanie jest rynkowe? Nie. Ratuje nas przed tym uproszczenie, z którego możemy skorzystać, czyli Safe harbour (ang. Bezpieczna przystań).
Jeżeli dokonujemy transakcji z podmiotami powiązanymi i przekroczymy ustawowo określone progi (dla transakcji finansowych – 10 milionów złotych), wówczas jesteśmy zobowiązani do sporządzenie dokumentacji cen transferowych oraz złożenia do urzędu skarbowego formularza TPR. W dokumentacji musimy przeprowadzić analizę, która powinna wykazać, że warunki zawartej przez nas umowy mają charakter rynkowy. W pewnych przypadkach przy umowie pożyczki nie trzeba jednak wykazywać rynkowości oprocentowania. Ustawodawca z góry bowiem określił jakie oprocentowanie ma rynkowy charakter i jeśli nasza umowa odpowiada tym warunkom, nie musimy już tego wykazywać.
„Rynkowe” oprocentowanie jest wskazywane przez Ministra Finansów w obwieszczeniu. Zazwyczaj jest ono wydawane co roku, zgodnie z wahaniami stóp procentowych, czy praktyki rynku. Oprocentowanie safe harbour składa się z dwóch części: stopy zmiennej oraz marży. Dla pożyczek udzielonych w złotówkach, stopą zmienną jest wskaźnik WIBOR 3M albo WIRON 3M Stopa Składana. Marża musi natomiast mieścić się w przedziale od 2 do 2,6 punktów procentowych. Z safe harbour skorzystają też pożyczki udzielone w dolarach amerykańskich, euro, frankach szwajcarskich i funtach brytyjskich. Oczywiście wówczas stopą zmienną będzie wskaźnik właściwy dla danej waluty.
Właściwe ustalenie wysokości odsetek nie jest jedynym warunkiem skorzystania z uproszczenia. Ponadto:
- umowa pożyczki nie może być zawarta na okres dłuższy niż 5 lat;
- nie przewidziano wypłaty innych niż odsetki opłat związanych z udzieleniem lub obsługą pożyczki, w tym prowizji lub premii;
- zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca nie mają zobowiązań podatkowych, ani należności pożyczkowych przekraczających 20 milionów złotych;
- pożyczkodawca nie ma siedziby w „raju podatkowym”.
W praktyce spotykamy się zazwyczaj z dwoma kwestiami problematycznymi przy stosowaniu safe harbour. Czy określenie odsetek wyłącznie postaci marży, której wysokość mieści się w widełkach wskazanych przez Ministra Finansów spełnia przesłankę do stosowania safe harbour? Czy aneksowanie umowy na okres przekraczający łącznie 5 lat spełnia przesłankę do stosowania safe harbour?
Odpowiedź na oba pytania brzmi: nie. Ustawa o podatku dochodowym wprost bowiem wskazuje, że odsetki od udzielenia pożyczki muszą być skonstruowane z dwóch elementów – bazową stopę procentową oraz marżę. Inna konstrukcja wyłącza stosowanie safe harbour. W kwestii czasu trwania umowy, nie może ona trwać dłużej niż 5 lat. Aneksowanie umowy nie powoduje, że zawarta została nowa umowa, lecz przedłużony zostaje okres spłaty już udzielonej pożyczki. To również uniemożliwia skorzystanie z safe harbour.
Jeżeli warunki umowy pożyczki nie spełniają warunków bezpiecznej przystani, nie oznacza to automatycznie wszczęcia kontroli czy nałożenia jakiś kar. W takim przypadku musimy jednak przygotować dokumentację cen transferowych. Jeżeli chcieliby Państwo powierzyć to zadanie profesjonalistom, zachęcamy do kontaktu.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 30 czerwca 2025 r.
autor/redaktor cyklu:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
