W dzisiejszym artykule w ramach cyklu pt. „Wtorkowe Poranki dla Budowlanki” zajmiemy się kolejnym uczestnikiem procesu budowlanego, jakim jest inspektor nadzoru inwestorskiego.
Główną rolą nadzoru inwestorskiego jest kontrolowanie całego procesu budowy, w tym pod względem zgodności realizowanych prac z projektem budowlanym, pozwoleniem na budowę oraz przepisami prawa. Inspektor nadzoru inwestorskiego ocenia jakość wykonywanych prac oraz zastosowanych materiałów budowlanych, stąd też bierze udział w takich czynnościach jak odbiory robót budowlanych na poszczególnych etapach oraz odbiorach technicznych dot. wybudowanych sieci, instalacji i urządzeń.
W celu umożliwienia inspektorowi nadzoru inwestorskiego możliwości realizowania swoich kompetencji Prawo budowlane przyznaje mu uprawnienie do wydawania poleceń kierownikowi budowy oraz kierownikowi robót, jak również żądania podejmowania przez nich określonych czynności.
Inspektor nadzoru inwestorskiego jest uczestnikiem procesu budowlanego wskazanym wprost w treści ustawy Prawo budowlane, obok inwestora, projektanta oraz kierownika budowy i kierownika robót.
Podstawowe obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego zawarte są w treści art. 25 Prawa budowlanego i należą do nich:
1) Reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.
Można zauważyć, że inspektor nadzoru inwestorskiego jest swoistym przedstawicielem inwestora na budowie, stąd też jego obowiązkiem jest przede wszystkim działanie w interesie inwestora. Inspektor taki musi posiadać bowiem odpowiednie uprawnienia zawodowe oraz posiadać odpowiednią wiedzę techniczną. Jednakże, drugim aspektem ww. obowiązku jest również konieczność działania w pewnym zakresie w interesie społecznym, co przejawia się tym, iż kontrola pod kątem zgodności z projektem, pozwoleniem na budowę oraz zasadami wiedzy technicznej zabezpiecza również właścicieli (użytkowników wieczystych) nieruchomości sąsiednich.
2) Sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów zgodnie z art. 10 Prawa budowlanego.
Kolejnym obowiązkiem inspektora nadzoru inwestorskiego jest kontrolowanie jakości wykonywanych robót budowlanych oraz zastosowanych materiałów, które powinny mieć właściwości użytkowe umożliwiające wykonanym obiektom budowlanym spełnianie przez nich podstawowych wymagań, jak również powinny spełniać wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa na podstawie których materiały te zostały wprowadzone do obrotu na rynku krajowym. Tym samym, inspektor nadzoru powinien dbać o to, aby nie dopuścić do zastosowania rozwiązań lub materiałów wadliwych lub niezgodnych z obowiązującymi przepisami. Powyższy obowiązek również jest przejawem działania inwestora nadzoru inwestorskiego w interesie publicznych, gdyż skutkiem zastosowania błędnych rozwiązań lub materiałów może być katastrofa budowlana, której skutki godzą w interes publiczny oraz wartości takie jak zdrowie i życie.
3) Sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania.
4) Potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.
Powyższe obowiązki również są przejawem działania przez inspektora nadzoru inwestorskiego w interesie inwestora, gdyż zależy mu na zweryfikowaniu poprawności wykonanych robót budowlanych oraz dokonaniu ich odbioru, sprawdzeniu zamontowanych urządzeń oraz elementów infrastruktury technicznej, w szczególności zaś na stwierdzeniu, czy wykonane prac nie zawierają wad i usterek.
Fakultatywnie, inwestor może zlecić inspektorowi również kontrolowanie rozliczeń dot. budowy, przez co takie wydatki są nadzorowane również pod względem opłacalności z punktu widzenia zastosowanych rozwiązań technicznych i materiałowych.
Z uwagi na fakt, iż wykonywanie funkcji inwestora nadzoru inwestorskiego jest samodzielną funkcją techniczną w budownictwie, to wadliwe wykonywanie obowiązków lub niewywiązywanie się z nich może być podstawą do odpowiedzialności zawodowej.
W celu umożliwienia inspektorowi nadzoru inwestorskiego realizację obowiązków, które zostały opisane powyżej, przepisy Prawa budowlanego wskazują na uprawnienia, które mu przysługują, w związku z czym ma on prawo:
1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych oraz informacji i dokumentów potwierdzających zastosowanie przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów, zgodnie z art. 10, a także informacji i dokumentów potwierdzających dopuszczenie do stosowania urządzeń technicznych;
2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.
Na koniec wskazać należy, iż co do zasady ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest fakultatywne, co wynika z treści art. 18 ust. 2 Prawa budowlanego. Jednakże, w uzasadnionych przypadkach np. wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, inwestor może zostać zobowiązany do ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. O takim zobowiązaniu decydować będzie organ administracji architektoniczno-budowlanej w decyzji o udzieleniu pozwolenia na budowę. Organ jest zobowiązany w treści decyzji dostatecznie uzasadnić swoje stanowisko, jak również określić szczegółowe wymagania dot. takiego nadzoru.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 26 sierpnia 2024 r.
autor:
