Z dniem 1 sierpnia 2024 roku wchodzi w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689, znane jako Akt o Sztucznej Inteligencji (AI Act). Ten ważny dokument ma na celu ustanowienie jednolitych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji (AI) w całej Unii Europejskiej. AI Act ma zapewnić, że rozwój i wykorzystanie AI będą odbywać się w sposób bezpieczny, przejrzysty i zgodny z prawami obywateli. Oto kluczowe aspekty i implikacje tego aktu wyjaśnione w sposób przystępny dla każdego zainteresowanego tematyką AI.
Kluczowe aspekty AI Act
- Kategoryzacja systemów AI: AI Act dzieli systemy AI na cztery kategorie ryzyka: minimalne, ograniczone, wysokie i niedopuszczalne. Każda kategoria podlega różnym regulacjom:
- Minimalne ryzyko: Najmniej restrykcyjna kategoria, obejmuje systemy AI, które nie stanowią poważnego zagrożenia dla użytkowników. Przykłady obejmują filtry spamowe w skrzynkach e-mailowych lub proste systemy rekomendacji produktów w sklepach internetowych.
- Ograniczone ryzyko: Systemy AI, które muszą spełniać podstawowe wymagania przejrzystości, takie jak chatboty informacyjne czy aplikacje do analizy sentymentu w mediach społecznościowych. Firmy muszą informować użytkowników, że mają do czynienia z AI.
- Wysokie ryzyko: Te systemy są najbardziej regulowane. Przykładami są AI używane w medycynie do diagnostyki, systemy rozpoznawania twarzy stosowane przez organy ścigania czy systemy zarządzania ruchem w pojazdach autonomicznych. Muszą przechodzić szczegółowe oceny zgodności, audyty i monitorowanie, aby zapewnić ich bezpieczne i etyczne działanie.
- Niedopuszczalne ryzyko: Obejmuje systemy AI, które mogą manipulować ludzkimi zachowaniami w sposób nieetyczny, np. AI używane do podprogowych reklam czy systemy oceny społecznej, które mogą prowadzić do dyskryminacji. Te systemy są całkowicie zakazane.
- Przejrzystość i wyjaśnialność: Rozporządzenie wymaga, aby systemy AI były zrozumiałe dla użytkowników. Firmy muszą dostarczać informacje na temat tego, jak działają ich systemy AI i jakie decyzje podejmują. Przykładowo, jeśli aplikacja medyczna używa AI do diagnozy, pacjent musi wiedzieć, na jakiej podstawie podjęto decyzję. Systemy AI muszą być zaprojektowane tak, aby użytkownicy mogli zrozumieć i, w razie potrzeby, zakwestionować wyniki.
- Ochrona danych osobowych: AI Act ściśle współgra z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO). Systemy AI muszą chronić dane osobowe użytkowników, zapewniając ich anonimizację i bezpieczeństwo. Na przykład aplikacje zdrowotne będą musiały dbać o prywatność danych pacjentów. Firmy będą musiały wdrażać mechanizmy zabezpieczające przed nieautoryzowanym dostępem do danych i ich niewłaściwym wykorzystaniem.
- Nadzór i odpowiedzialność: Firmy dostarczające systemy AI będą musiały regularnie sprawdzać, czy ich produkty są zgodne z przepisami. Jeśli AI wyrządzi szkodę, firma może być pociągnięta do odpowiedzialności. Obejmuje to obowiązek prowadzenia audytów i oceny ryzyka. Dostawcy będą musieli zapewnić, że systemy AI są monitorowane przez cały okres ich użytkowania i poddawane regularnym przeglądom bezpieczeństwa.
- Wsparcie dla innowacji: AI Act przewiduje wsparcie finansowe dla badań i rozwoju technologii AI. Komisja Europejska chce wspierać innowacje, tworząc centra doskonałości AI i finansując projekty badawcze. Celem jest stworzenie sprzyjającego środowiska dla rozwoju technologii AI, które będą zgodne z wartościami UE i normami etycznymi.
Korzyści i wyzwania
Korzyści: AI Act ma na celu zwiększenie zaufania do technologii AI poprzez zapewnienie jej bezpieczeństwa i przejrzystości. To może przyspieszyć wdrażanie AI w różnych dziedzinach, takich jak medycyna, transport czy edukacja. Jednolite przepisy w całej UE ułatwią również rozwój i wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań. Użytkownicy będą mieli większą pewność, że systemy AI działają zgodnie z ich interesami i są bezpieczne w użyciu.
Wyzwania: Dostosowanie się do nowych wymogów może być trudne, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw. Proces certyfikacji, audytów i monitorowania może być kosztowny i czasochłonny, wymagając dodatkowych zasobów i kompetencji. Firmy będą musiały inwestować w szkolenia i rozwój kompetencji swoich pracowników, aby sprostać nowym wymaganiom regulacyjnym.
Podsumowanie
Wejście w życie AI Act od 1 sierpnia 2024 roku to ważny krok w regulacji sztucznej inteligencji na poziomie globalnym. Unia Europejska, poprzez te przepisy, dąży do zapewnienia, że technologie AI są rozwijane i wykorzystywane w sposób etyczny, bezpieczny i zgodny z prawami obywateli. AI Act ma przynieść korzyści zarówno użytkownikom, jak i twórcom technologii, zapewniając przejrzystość, bezpieczeństwo i wsparcie dla innowacji. Dzięki tym regulacjom UE może stać się liderem w dziedzinie etycznej sztucznej inteligencji, promując zrównoważony rozwój technologii na całym świecie.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 01 sierpnia 2024 r.
autor:
