W poprzednich artykułach cyklu zapoznaliśmy już Państwa z możliwościami wypowiedzenia umowy o pracę. Warto więc przejść do tego, co najważniejsze – jak pracownik może się bronić przed złożonym wypowiedzeniem. Warto przy tym wskazać, że co do zasady nie istnieje możliwość wywodzenia roszczenia o wycofanie wypowiedzenia. Będzie ono całkowicie skuteczne. Pracownik dysponuje więc jedynie możliwością następczego kwestionowania wypowiedzenia w sądzie.
W jaki sposób zaskarżyć wypowiedzenie?
Złożone przez pracodawcę wypowiedzenie możemy zaskarżyć składając od niego odwołanie do sądu pracy. Powinno ono zawierać uzasadnienie wskazujące, że wypowiedzenie było nieuzasadnione lub, że narusza ono przepisy o wypowiadaniu umów o pracę. Bardzo pomocna jest do tego celu dokładna analiza przyczyny wypowiedzenia – to ją bowiem powinniśmy obalić w sądzie.
Termin na odwołanie
Co do zasady terminem na złożenie do sądu odwołania jest okres 21 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia pracownikowi. Pracodawca powinien zawrzeć w wypowiedzeniu umowy o pracę pouczenie o tym terminie. Z orzecznictwa wynika bowiem, że brak takiego pouczenia może skutkować stwierdzeniem, że przekroczenie terminu na wniesienie odwołania jest usprawiedliwione (przykładowo warto tu przywołać Wyrok SN z dnia 23 listopada 2000 roku, sygn. akt I PKN 117/00).
Roszczenia pracownika w związku z odwołaniem
Pracownik, któremu wypowiedziano umowę o pracę, ma do dyspozycji następujące roszczenia:
a. roszczenia związane z powrotem do pracy:
i. w przypadku gdy umowa jeszcze się nie rozwiązała – o orzeczenie bezskuteczności wypowiedzenia;
ii. w przypadku gdy umowa już się rozwiązała – o przywrócenie pracownika do pracy na poprzednich warunkach;
b. jeśli pracownik nie chce wrócić do pracy, może skierować roszczenie o odszkodowanie.
Roszczenie wybrane przez pracownika może zostać poddane modyfikacji przez sąd, jeśli stwierdzi on, że w konkretnym przypadku jest ono niemożliwe lub niecelowe (przykładowo, jeśli odwołującym się pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy na czas określony, a okres do którego umowa miała trwać już się skończył).
Z przywróceniem do pracy łączy się fakt, iż pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (nie więcej jednak niż 2 miesiące, chyba że okres wypowiedzenia pracownika wynosił 3 miesiące – wówczas wynagrodzenie przysługuje za 1 miesiąc).
Samo odszkodowanie przysługuje natomiast w wysokości za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Sąd nie może jednak orzec odszkodowania niższego niż wynagrodzenie za okres wypowiedzenia. Z kolei w przypadku umowy na czas określony – przyjmuje się, że odszkodowanie winno przysługiwać w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Co do zasady, wszystkie powyższe uwagi zachowują aktualność w przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Odrębnością z pewnością są:
- prawo do odwołania w sytuacji naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie;
- roszczeniami, z jakimi może wystąpić pracownik są:
a. przywrócenie do pracy (z którym łączy się przysługiwanie wynagrodzenia w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości od 1 do 3 miesięcy);
b. odszkodowanie (wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, a w przypadku umów na czas określony – wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, chyba że umowa miała się skończyć wcześniej – wówczas odpowiednio zmniejszamy wysokość odszkodowania do czasu trwania umowy);
c. pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę na czas określony, po upływie czasu na który zawarto umowę oraz pracownikowi, któremu rozwiązano umowę w okresie wypowiedzenia, przysługuje roszczenie wyłącznie o odszkodowanie.
Pracownik niewątpliwie ma możliwość odwołania się od bezzasadnego rozwiązania umowy o pracę do sądu, należy jednak pamiętać o terminie 21 dni jak i okolicznościach uzasadniających roszczenie.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 18 kwietnia 2024 r.
autor:
