W dzisiejszym artykule z cyklu „Wtorkowe Poranki dla Budowlanki” przyjrzymy się kolejnym uczestnikom procesu budowlanego – kierownikowi budowy oraz kierownikowi robót. Zrozumienie pełnionych przez nich funkcji jest nie tylko wymagane przez prawo, ale i kluczowe dla efektywnego i terminowego przeprowadzenia procesu budowlanego.
Kierownikiem budowy lub kierownikiem robót może zostać:
- absolwent studiów wyższych kierunku związanego z budownictwem, m.in. architektury, budownictwa, energetyki, inżynierii lądowej, inżynierii środowiska (w zakresie sieci sanitarnych), elektrotechniki (w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych) oraz inżynierii sanitarnej,
- który odbył wymagany okres praktyki zawodowej,
- uzyskał pozytywną ocenę z egzaminu na uprawnienia budowlane,
- uzyskał wpis do Centralnego Rejestru Osób Posiadających Uprawnienia Budowlane oraz
- jest członkiem właściwej okręgowej izby inżynierów budownictwa.
Uprawnienia budowlane można zdobyć w następujących dziedzinach specjalistycznych: (i) konstrukcyjno-budowlanej, (ii) architektonicznej, (iii) inżynieryjnej (drogowej, mostowej, kolejowej, hydrotechnicznej) oraz instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń (np. telekomunikacyjnych, elektrycznych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych, cieplnych i elektroenergetycznych). Uprawnienia budowlane mogą zostać przyznane bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie.
Zgodnie z art. 22 Prawa budowlanego, do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy m.in.:
- protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego,
- prowadzenie dokumentacji budowy,
- zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
- koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
- wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu,
- realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy,
- zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru,
- przygotowanie dokumentacji podwykonawczej obiektu budowlanego,
- zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru poprzez odpowiedni wpis do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad.
Jeżeli natomiast chodzi o uprawnienia, to kierownik budowy ma prawo występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one konieczne do zwiększenia bezpieczeństwa robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy oraz do ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.
Powyższe obowiązki i uprawnienia przysługują również kierownikowi robót w zakresie jego specjalności.
Zarówno kierownika budowy jak i kierownika robót budowlanych powołuje inwestor, choć w praktyce w przypadku współpracy z generalnym wykonawcą to na niego umownie inwestor nakłada obowiązek zapewnienia kierownika budowy. Powołanie kierownika robót jest konieczne, gdy kierownik budowy ma inne przygotowanie zawodowe w specjalności techniczno-budowlanej, która jest wymagana do prowadzenia robót budowlanych. Oczywiście może być również sytuacja, gdzie na jednej budowie pracuje kierownik budowy i kierownik robót o tej samej specjalności budowlanej, szczególnie w przypadku dużych przedsięwzięć. Zabronione jest łączenie funkcji kierownika budowy lub kierownika robót i inspektora nadzoru inwestorskiego.
Kierownik budowy i kierownik robót podlegają odpowiedzialności cywilnej, karnej i zawodowej, która może być zarówno kontraktowa jak i deliktowa.
Odpowiedzialność zawodową w budownictwie ponoszą osoby, które wykonują samodzielne funkcje techniczne w budownictwie oraz:
- dopuściły się występków lub wykroczeń określonych ustawą,
- zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,
- wskutek rażących błędów lub zaniedbań spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo inne znaczne szkody materialne,
- nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki,
- uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.
Popełnienie powyższych czynów zagrożone jest karami, a w szczególności: upomnieniem, upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej w wyznaczonym terminie oraz zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Zakaz może zostać nałożony na okres od roku do 5 lat w przypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu i połączony jest z obowiązkiem ponownego złożenia egzaminu.
Podsumowując, kierownik budowy i kierownik robót są kluczowymi uczestnikami procesu budowlanego. Kierownik budowy odpowiada za całościowy nadzór i zgodność z przepisami, gdy kierownik robót zarządza realizacją poszczególnych prac. Efektywna współpraca między poszczególnymi kierownikami robót jest niezbędna do sukcesu projektu i zapewnienia wysokiej jakości oraz bezpieczeństwa realizacji.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 02 września 2024 r.
autor:
