Wobec wielości obowiązków nałożonych na przedsiębiorców oraz ciągle zmieniających się przepisów prawa podatkowego, niewiele podmiotów pamięta, że 1 stycznia 2019 roku weszły w życie przepisy nakładające obowiązek przekazywania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych (ang. Mandatory Disclosure Rules).
Regulacje MDR – co to jest?
Regulacje MDR (akronim od angielskiej nazwy – Mandatory Disclosure Rules) do polskiego porządku prawnego zostały wprowadzone ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 poz. 2193), jako efekt implementacji Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r.*, nazywaną DAC6.
Konsekwencją nowelizacji było wprowadzenie do Ordynacji podatkowej Rozdziału 11a, poświęconemu w całości informacji o schematach podatkowych. Co ciekawe, polskie regulacje MDR wykraczają poza minimalny zakres wyznaczony Dyrektywą DAC6. Przede wszystkim, przepisy Ordynacji podatkowej obejmują szerszy zakres podatków, wprowadzają także dodatkowe cechy rozpoznawcze (tzw. hallmarki) oraz nie odnoszą się tylko do transgranicznych schematów podatkowych.
Jak zidentyfikować schemat podatkowy?
Zgodnie z definicją legalną, przez schemat podatkowy należy rozumieć uzgodnienie będące czynnością lub zespołem powiązanych ze sobą czynności (również planowanych), w których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. MDR rozróżnia trzy rodzaje schematów, które podlegają obowiązkowi przekazywania informacji:
- schemat podatkowy,
- schemat podatkowy standaryzowany,
- schemat podatkowy transgraniczny.
Dodatkowo dla uznania danego uzgodnienia za schemat podatkowy, musi zostać spełniony jeden ze wskazanych w ustawie warunków (art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej), tj.:
- spełniać kryterium głównej korzyści oraz posiadać ogólną cechę rozpoznawczą,
- posiadać szczególną cechę rozpoznawczą, lub
- posiadać inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Powyższe wyliczenie należy rozumieć rozłącznie w odniesieniu do konkretnego przypadku.
Co ważne, samo spełnienie definicji schematu podatkowego nie determinuje automatycznie konieczności przekazania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schemacie podatkowym. Powstanie tego obowiązku – jeśli taki schemat podatkowy nie spełnia definicji schematu podatkowego transgranicznego – będzie bowiem uzależnione od tego, czy spełnione jest kryterium kwalifikowanego korzystającego, zdefiniowanego w art. 86a § 4 Ordynacji podatkowej. Dopiero przekroczenie jednego z progów zawartych w kryterium kwalifikowanego korzystającego (odpowiednio 10 milionów euro lub 2,5 miliona euro) powoduje, że schemat podatkowy, inny niż schemat podatkowy transgraniczny, będzie podlegał obowiązkowi informacyjnemu.
Przepisy MDR dotyczą zarówno podatków bezpośrednich, podatków pośrednich (VAT, akcyza) jak również tzw. podatków lokalnych (np. podatek od nieruchomości) oraz innych uzgodnień uregulowanych w przepisach prawa podatkowego. Analizowane regulacje nie obejmują swoim zakresem cła.
Jakich podmiotów dotyczy obowiązek raportowania?
Obowiązek raportowania schematów podatkowych dotyczy trzech kategorii podmiotów:
promotora – czyli osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, w szczególności doradcy podatkowego, adwokata, radcy prawnego, pracownika banku lub innej instytucji finansowej doradzającej klientom, jeśli w zakresie wykonywanych czynności:
- opracowuje uzgodnienie,
- oferuje uzgodnienie,
- udostępnia opracowane uzgodnienie,
- wdraża opracowane uzgodnienie, lub
- zarządza wdrażaniem uzgodnienia;
korzystającego – czyli osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej:
- której udostępniane jest uzgodnienie,
- u której wdrażane jest uzgodnienie,
- która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia, lub
- która dokonała czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia;
wspomagającego – którym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, w szczególności biegły rewident, notariusz, osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowy lub dyrektor finansowy, bank lub inna instytucja finansowa a także ich pracownik, która przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podjęła się udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia (art. 86a 1 pkt 19 Ordynacji podatkowej).
Wskazane wyżej podmioty są zobowiązane do przekazywania informacji bez względu to, czy ich miejsce zamieszkania, siedziba lub zarząd znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, czy terytorium państw trzecich.
Warto zwrócić uwagę, że podmioty będące promotorami, zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie, których przychody lub koszty przekroczyły 8 milionów złotych, mają dodatkowo obowiązek wprowadzić i stosować wewnętrzną procedurę MDR w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych (art. 86l ust. 1 Ordynacji podatkowej).
Sankcje za naruszenie obowiązków w zakresie MDR
W razie niewypełniania obowiązków wynikających z regulacji MDR, podatnikom grożą dwa rodzaje sankcji:
- sankcje administracyjne z tytułu nieprowadzenia procedury wewnętrznej wymierzane na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego (kara pieniężna w wysokości nawet 2 milionów złotych);
- sankcje przewidziane w Kodeksie karnym skarbowym – art. 80f KKS (kara grzywny).
Uwagi końcowe
Mając na względzie poziom skomplikowania analizowanej materii oraz fakt, że przepisy MDR nie występowały dotychczas w polskim systemie podatkowym, Ministerstwo Finansów 31 stycznia 2019 r. opublikowało Objaśnienia podatkowe dotyczące stosowania przepisów wprowadzających obowiązek raportowania schematów podatkowych.
Tutaj zwracam Państwa uwagę na treść art. 14n§ 4 p. 1) w związku z art. 14k Ordynacji podatkowej i unormowaną tam ,,zasadę nieszkodzenia’’. W związku z tym, zastosowanie się do Objaśnień nie powinno szkodzić podatnikowi. Warto jednak pamiętać, że Objaśnienia nie dają żadnej ochrony same przez się. Innymi słowy, fakt wydania i opublikowania objaśnień podatkowych nie powoduje gwarancji zwolnienia z odpowiedzialności i możliwości powołania się na zasadę nieszkodzenia. Podatnik musi się do nich zastosować. Biorąc jednak pod uwagę niejasności i skomplikowanie omawianych przepisów, już samo zastosowanie się do Objaśnień może powodować dla podatników poważne problemy.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
* Dyrektywa Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (Dz.U. UE L 139/1).
autor:
