Utrata dokumentów może skutkować wieloma problemami. Oszuści niejednokrotnie próbują posłużyć się cudzymi dokumentami, aby zaciągnąć pożyczkę, wziąć kredyt, dokonać zakupów na raty, wynająć mieszkanie czy nawet ukraść wypożyczony samochód. A to jeszcze nie wszystkie wykorzystywane w praktyce pomysły.
Niestety nie są to pojedyncze przypadki, według raportów Związku Banków Polskich w latach 2010-2020, każdego roku udaremniono od ok. 5500 do prawie 10 000 prób wyłudzenia kredytów. Średnie kwoty prób wyłudzenia wynoszą kilkadziesiąt tysięcy złotych, a największa z nich aż 20 mln zł.
Dlatego warto wiedzieć, jak szybko i skutecznie zabezpieczyć się przed negatywnymi konsekwencjami.
Jakie dokumenty warto zastrzec?
Nie tylko dowód osobisty czy paszport mogą zostać wykorzystane do poświadczenia tożsamości. Warto pamiętać, aby zastrzec także m. in.:
- Prawo jazdy
- Kartę pobytu
- Książeczką wojskową
- Karty płatnicze
- Dowody rejestracyjne
Co robić?
Już od wielu lat funkcjonuje w Polsce System „Dokumenty Zastrzeżone”, który jest ogólnopolską bazą skradzionych i zagubionych dokumentów stworzoną przez Związek Banków Polskich. Obecnie uczestniczą w nim wszystkie banki w Polsce, ale również wiele innych firm i instytucji.
Najłatwiejszą drogą do zastrzeżenia utraconego dokumentu jest zgłoszenie tego faktu w swoim banku. Można tego dokonać osobiście w placówce, a niektóre banki oferują również taką usługę poprzez bankowość elektroniczną lub przyjmują zgłoszenia telefonicznie. Co istotne, złożone zawiadomienie zostanie automatycznie przekazane do wszystkich innych podmiotów uczestniczących w systemie, nie tylko banków, ale również np. firm leasingowych, operatorów telefonii komórkowych czy wypożyczalni samochodów.
W przypadku próby posłużenia się zastrzeżonym wcześniej dokumentem transakcja zostanie zablokowana, a także poinformowana Policja w celu wyjaśnienia sprawy.
Jeżeli ktoś nie ma założonego konta bankowego lub nie jest w stanie zgłosić utraty dokumentów do swojego banku, to część z nich przyjmuje tego typu zgłoszenia od wszystkich osób. Pełną listę banków realizujących takie zawiadomienia można znaleźć na stronie internetowej Systemu „Dokumenty Zastrzeżone”.
Czy zgłosić utratę na Policji?
Nie każda sytuacja utraty dokumentów powinna zostać zgłoszona Policji. Należy tego dokonać jedynie, gdy mogło to być wynikiem popełnionego przestępstwa, np. kradzieży lub rozboju. Dzięki temu może zostać wszczęte postępowanie karne. Jeżeli utracony został dowód osobisty, nie będzie już konieczne zgłoszenie jego utraty w urzędzie gminy.
Gdy jest jeszcze szansa na odnalezienie
Czasami wydaje nam się, że dowód osobisty nie został skradziony, a jedynie zagubiony i mamy nadzieję, że go odnajdziemy. Jeżeli dysponujemy tzw. e-dowodem, czyli wydanym po 4 marca 2019 r., który zawiera warstwę elektroniczną, możliwe jest jego „zawieszenie”. Dzięki temu w sytuacji, gdy go odnajdziemy, nie ma konieczności ponownego wyrabiania, co miałoby miejsce w przypadku unieważnienia. W czasie zawieszenia dowód oraz wszystkie wgrane do niego certyfikaty są chwilowo nieważne. Zawieszenia można dokonać:
- przez Internet (należy mieć Profil Zaufany)
- w dowolnym urzędzie gminy.
Czy odpowiadam za kredyt na mój dowód?
Oczywiście nie odpowiada się za wyłudzony na cudze dokumenty kredyt. Jednak wszystkie okoliczności będzie należało wyjaśnić i udowodnić przed właściwymi organami. Niejednokrotnie może się to wiązać z koniecznością zeznawania na policji, w prokuratorze lub oczekiwaniem na wyniki opinii biegłego z zakresu pisma ręcznego. Istotne będzie również kontrolowanie skrzynki pocztowej, aby we właściwym czasie odebrać sądowy nakaz zapłaty, co umożliwi jego skuteczne zaskarżenie, a to może się wiązać z koniecznością zasięgnięcia pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
W przypadku problemów z zastrzeżeniem utraconych dokumentów, próbami wyłudzenia kredytu lub innego nielegalnego posłużenia się nimi, Kancelaria Graś i Wspólnicy udzieli Państwu niezbędnych porad.
