Zgodnie z zapowiedziami, wreszcie doszliśmy do tematyki cyfryzacji w Prawie budowlanym i dzisiejszy alert przeznaczyliśmy na omówienie kwestii związanych z tym procesem. Podstawowym zaś celem tego procesu jest zaś umożliwienie składania wniosków i prowadzenia postępowań za pośrednictwem internetu. Przy czym należy zaznaczyć, że zmiany w Prawie budowlanym, o których piszemy poniżej, jeszcze nie obowiązują. Projekt ustawy w dalszym ciągu jest rozpatrywany w Sejmie.
Chyba nikt z nas nie wyobraża sobie dzisiaj nie tylko pracy, ale i życia bez internetu. Potrzeba możliwości komunikacji elektronicznej z urzędami szczególnie wzrosła w stanie epidemii. Niestety nie pierwszy raz (i pewnie nieostatni) prawo nie nadąża za potrzebami praktyki. Dlatego należy pozytywnie ocenić trwające od sierpnia 2020 r. kroki zmierzające do wprowadzenia zmian w Prawie budowlanym, których celem jest przede wszystkim umożliwienie inwestorom oraz innym uczestnikom procesu budowlanego składania wniosków, w tym także wniosków o pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym, elektronicznie. Takie rozwiązanie z założenia ma wpłynąć na usprawnienie całego procesu budowlanego (nie tylko w stanie epidemii).
Ponadto, w ramach cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego zakłada się wprowadzenie Elektronicznego Dziennika Budowy, utworzenie nowego elektronicznego centralnego rejestru osób, które mają uprawnienia budowlane (e-CRUB), jak również utworzenie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB).
Organami odpowiedzialnymi za realizację cyfryzacji procesu budowlanego na poziomie centralnym są przede wszystkim Ministerstwo Rozwoju, Technologii i Pracy oraz Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Do tej pory został przygotowany nie tylko projekt zmian w prawie, ale również trwają prace nad działaniem systemu informatycznego, który ma pozwolić na elektroniczny kontakt z urzędem. W tym zakresie GUNB prowadzi program pilotażowy w 17 starostwach, w których można składać wnioski elektroniczne. W ten sposób sprawdzane są możliwości systemu i miejmy nadzieję, że większość problemów uda się rozwiązać przed wejściem w życie przepisów. Warto śledzić aktualizację na portalu https://e-budownictwo.gunb.gov.pl/, gdzie docelowo ma pojawić się możliwość założenia konta inwestora i śledzenia wszystkich wniosków, niezależnie od właściwości urzędów.
Tu też dochodzimy do bardzo ważnego punktu procesu, a więc miejscowych organów administracji architektoniczno-budowlanej, które zyskają podstawy prawne do przyjmowania wniosków i prowadzenia postępowań elektronicznie. Na pewno wyzwaniem będzie stosowanie i wykładnia nowych przepisów. Dlatego w tym zakresie potrzebne będą odpowiednie szkolenia dla urzędników, tak by cel „usprawnienia i przyśpieszenia” procesu inwestycyjnego mógł być w praktyce zrealizowany. Wprowadzenie cyfryzacji w postępowaniach w sprawach budowlanych zależeć będzie także od możliwości technicznych konkretnych urzędów. Należy bowiem pamiętać, że organy mają obowiązek zapewnić stronom czynny udział w postępowaniu, w tym też stronom chcącym brać w nim udział bez posługiwania się komunikacją elektroniczną i chcącym uzyskać wgląd do akt sprawy w siedzibie urzędu. W naszej ocenie ta kwestia wymagać będzie czasu, który będzie dłuższy niż vacatio legis nowych przepisów.
Przechodząc już do zmian w Prawie budowlanym, trzeba wskazać, że zmiany, których projekt został skierowany do Sejmu na przełomie lipca i sierpnia 2020 r. jeszcze nie weszły w życie. W dniu 28 października 2020 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa („Ustawa”), w której znajdują się właśnie projektowane przepisy. Ustawa dopiero z końcem listopada została przyjęta przez Senat z poprawkami i na dzień skierowania tego alertu „do druku” prace trwają i jest ona rozpatrywana przez sejmowe Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Kolejne posiedzenie Sejmu planowane jest na 9 i 10 grudnia, a w porządku obrad wskazano, że mogą zostać rozpatrzone sprawozdania z komisji dotyczące Ustawy. Kolejne posiedzenie planowane jest jeszcze na 15-17 grudnia, nie można zatem wykluczyć, że Ustawa zostanie przyjęta przez Sejm jeszcze w tym roku. Na pewno będziemy Państwa o tym informować.
Podsumowując, w efekcie cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego mają powstać rozwiązania umożliwiające przeprowadzenie wielu czynności określonych w Prawie budowlanym za pośrednictwem internetu. W konsekwencji cały proces budowlany ma potencjał do sprawniejszego niż dotychczas przebiegu. W szczególności, gdy weźmiemy też pod uwagę zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Prawie geodezyjnym i kartograficznym – o czym już pisaliśmy.
Kontynuując tę tematykę, już w przyszły wtorek przedstawimy Państwu listę wniosków, które po wejściu w życie planowanych zmian w Prawie budowlanym będzie można składać drogą elektroniczną. Mamy nadzieję, że będziemy mogli pisać już o zmianach przyjętych przez parlament, a nie tylko projektowanych.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor/redaktor cyklu:
