Rozwój technologiczny wpłynął na sposób w jaki rozpowszechniane są utwory. Mając na uwadze, że w przypadku większości z nich dochodzi do publicznego udostępniania w Internecie, znacznie łatwiej o dokonanie naruszeń mających charakter transgraniczny. W przypadku ich wystąpienia, kwestią która może nastręczać pewnych wątpliwości jest to, jaki sąd będzie właściwy do rozpatrzenia zaistniałego sporu. W przypadku spraw transgranicznych, które zasięgiem nie wykraczają poza terytorium Unii Europejskiej, zastosowanie będzie miało rozporządzenie Rady (WE) Nr 1215/2012 z 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (tzw. Bruksela I). Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, zarówno w przypadku relacji umownych i pozaumownych (naruszeń), jurysdykcję ogólną wyznacza miejsce zamieszkania lub siedziby pozwanego (art. 4). W przypadku naruszeń praw autorskich podmiot uprawniony może zamiast jurysdykcji ogólnej skorzystać z jurysdykcji szczególnej (przemiennej). Zgodnie bowiem z art. 7 pkt 2 rozporządzenia Bruksela I, w sprawach dotyczących czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego (np. naruszenia praw autorskich) osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, może być pozwana w innym państwie członkowskim przed sądy miejsca, w którym nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę tzw. forum delicti commissi. (A. Michalak (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2019).
Zgodnie natomiast z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 października 2013 r., sygn. akt C-170/12: „Artykuł 5 pkt 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że w wypadku zarzutu naruszenia majątkowych praw autorskich chronionych przez państwo członkowskie sądu, do którego wniesiono powództwo, sąd ten jest właściwy do rozpoznania powództwa odszkodowawczego wniesionego przez autora utworu przeciwko spółce z siedzibą w innym państwie członkowskim, która w tym państwie dokonała zwielokrotnienia tego utworu na nośniku materialnym rozpowszechnianym następnie przez spółki z siedzibą w trzecim państwie członkowskim za pośrednictwem strony internetowej dostępnej również na obszarze właściwości miejscowej sądu, do którego wniesiono powództwo. Sąd ten jest właściwy wyłącznie w zakresie szkody wyrządzonej na terytorium państwa członkowskiego, któremu podlega.”
Jak więc wynika z powyższego, o ile dany utwór jest dostępny w każdym państwie członkowskim, w każdym z tych państw uprawniony będzie mógł dochodzić należnych mu roszczeń. Jedyną przeszkodą do dochodzenia roszczenia w dowolnym państwie członkowskim jest obiektywny brak dostępu do utworu na obszarze tego państwa.
Wskazane rozwiązanie jest z pewnością korzystne dla uprawnionych z tytułu autorskich praw majątkowych. Szczególnie osoby fizyczne będące autorami mogą uniknąć znacznie zwiększonych kosztów związanych z dochodzeniem roszczeń za granicą, kierując sprawę przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
