W dniu 15 czerwca 2022 roku w Estonii weszła w życie ustawa zmieniająca estońską Ustawę o zapobieganiu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Wprowadziła ona znaczne zmiany dla sektora walut wirtualnych w tym kraju. Należy w szczególności wskazać na obowiązek uzyskania licencji na prowadzenie działalności dla znacznie większego grona podmiotów niż uprzednio. Przed zmianami, podobnie jak obecnie w Polsce, podmioty takie jak kantory czy giełdy kryptowalut, jak również dostawcy portfeli wirtualnych zobowiązane były do wdrożenia procedury AML oraz uzyskania wpisu do rejestru działalności kryptowalut. Tak więc podmioty, które nie świadczyły usług w zakresie wymiany fiat – krypto czy krypto – krypto, znajdowały się poza zakresem zainteresowania estońskim regulatorów, chyba że emitowały lub świadczyły usługi związane z tokenami inwestycyjnymi. Tak więc liczni przedsiębiorcy emitujący tokeny użytkowe czy płatnicze prowadzili działalność regulowaną.
Nowa ustawa uregulowała zatem działalność podmiotów, które zapewniają usługę transferu waluty wirtualnej, która jest usługą „umożliwiającą przeprowadzenie transakcji przynajmniej częściowo drogą elektroniczną za pośrednictwem dostawcy usług waluty wirtualnej w imieniu zleceniodawcy w celu przekazania waluty wirtualnej do portfela lub na rachunek beneficjenta, niezależnie od tego, czy zleceniodawca i beneficjent są tą samą osobą lub czy zleceniodawca i beneficjent korzystają z usług tego samego dostawcy” jak również działalność podmiotów świadczących usługę polegającą na organizowaniu „w imieniu lub na rzecz emitenta, publicznej lub prywatnej oferty lub sprzedaży, lub świadczenie powiązanej usługi finansowej w związku z emisją waluty wirtualnej” [tłum. autora].
Jeżeli chodzi o pierwszą z wymienionych kategorii, należy wskazać, że mamy tutaj do czynienia z usługą podobną do tych, które świadczą chociażby instytucje płatnicze na rynku walut fiducjarnych, ułatwiając dokonanie płatności pomiędzy dwiema stronami transakcji. Jeżeli chodzi o drugą grupę, pewną wątpliwość stwarza zapis „w imieniu lub na rzecz emitenta”, który mógłby sugerować, że jeżeli jakiś podmiot emituje walutę wirtualną we własnym imieniu i bez pośredników, to nie podlegałby obowiązkowi licencyjnemu. Pewne sygnały płynące ze strony estońskiego regulatora mogą jednak sugerować, że niestety również bezpośrednio sam emitent będzie zobowiązany do wypełnienia nowych obowiązków.
Zmiany będą miały niezwykle duże znaczenie dla podmiotów z branży. W szczególności podmiot ubiegający się o uzyskanie licencji będzie zobowiązany do przedstawienia obszernych informacji/dokumentów, spośród których najważniejsze to:
1) wysokość majątku i kapitału zakładowego oraz dokumenty potwierdzające tę wysokość i jego wniesienie;
2) bilans otwarcia wnioskodawcy oraz zestawienie przychodów, wydatków, zysków i przepływów pieniężnych oraz założenia, na których się opierają, a w przypadku spółki operacyjnej – bilans i rachunek zysków i strat na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia oraz, o ile są dostępne, sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata obrotowe, chyba że zostały złożone i udostępnione w bazach danych prowadzonych przez państwo;
3) biznesplan spełniający wymagania określone w art. 701 ustawy;
4) dokumentację określenia zawartości ryzyka i oceny ryzyka sporządzoną zgodnie z sekcją 13 ustawy;
5) informacje o systemach informatycznych oraz innych urządzeniach i systemach technologicznych niezbędnych do świadczenia przewidywanych usług, w tym opis środków bezpieczeństwa stosowanych w celu zapewnienia ciągłości świadczenia usług i ochrony aktywów klientów, opis środków zapewnienia ciągłości działania oraz poziom technicznej organizacji działalności.
Szczególnie dotkliwe dla małych przedsiębiorców mogą okazać się wymogi związane z kapitałem zakładowym oraz opłatą od wniosku o licencję, która może wynieść do 10.000 EUR. Co warto podkreślić, podmioty, które dotychczas stanowiły instytucje obowiązane w rozumieniu przepisów AML również muszą się dostosować do zmian.
Biorąc pod uwagę powyższe, przynajmniej do czasu wprowadzenia regulacji na poziomie unijnym, Polska pozostaje krajem, który w znacznie mniejszym stopniu reguluje branżę walut wirtualnych od Estonii. Co warte podkreślenia dotyczy to zarówno zakresu działalności (w Polsce dalej regulowane pozostają tylko giełdy, kantory oraz dostawcy portfeli kryptowalutowych) oraz zakresu obowiązków do spełnienia (w Polsce wciąż obowiązuje zaledwie obowiązek wpisu do odpowiedniego rejestru, gdzie podmiot podaje dane swojej firmy oraz zakres prowadzonej działalności).
Szerokie zmiany legislacyjne nie muszą jednak wcale oznaczać wielkiego odpływu biznesów krypto z Estonii. Biorąc pod uwagę, że w najbliższych latach podobne do estońskich regulacje zaczną obowiązywać w całej UE, przedsiębiorcy będą mogli „nacieszyć się” brakiem regulacji w innej jurysdykcji przez stosunkowo niedługi okres. Co więcej, Estonia w dalszym ciągu wydaje się interesującą destynacją ze względów podatkowych.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
