Dzisiejszym artykułem w cyklu pt. „Wtorkowe Poranki dla Budowlanki” wracamy do początków, czyli Prawa budowlanego, w oparciu o które pragniemy przybliżyć państwu rolę poszczególnych uczestników procesu budowlanego – rozpoczynając od projektanta (architekta). Na wstępie przypominamy, że projektant, obok inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego oraz kierownika budowy lub kierownika robót jest wskazany w art. 17 Prawa budowlanego, jako jeden z czterech uczestników procesu budowlanego.
Projektantem, w rozumieniu przepisów prawa budowlanego może być osoba, która ukończyła wyższe studia techniczno-budowlane w specjalności odpowiadającej zakresowi tworzonych projektów, odbyła stosowną praktykę, spełniła kryteria wymagane prawem, a następnie zdała egzamin i uzyskała uprawnienia budowlane do projektowania. Projektant ma także obowiązek przynależeć do samorządu zawodowego inżynierów lub architektów, w tym do terminowego opłacania obowiązkowych składek członkowskich oraz posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
Aktualnie inwestorzy, którzy chcieliby zweryfikować projektanta, którego zamierzają zatrudnić, mają możliwość zweryfikowania wpisu w Centralnym rejestrze osób posiadających uprawnienia budowlane (e-CRUB). O systemie pisaliśmy już w naszym cyklu i zapraszamy do zapoznania się z artykułem #136.
Podstawowe obowiązki projektanta zostały wymienione natomiast w art. 20 Prawa budowlanego, przy czym w szczególności projektant odpowiada m.in. za:
- opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, decyzjami administracyjnymi, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej,
- określenie obszaru oddziaływania obiektu,
- uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych,
- wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;
- sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej,
- sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej.
Oprócz powyższych, jego obowiązkiem jest także zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności.
W praktyce, sporządzanie projektu budowlanego przez projektanta oraz osoby trzecie o odpowiednich kwalifikacjach rodzi problemy natury prawnej w zakresie praw i obowiązków osób współpracujących z projektantem. W związku z powyższym Główny Inspektorat Nadzoru Budowlanego w ramach swojego cyklu „Ciekawe interpretacje GUNB” podjął się analizy tego tematu, które to stanowisko chcemy pokrótce Państwu przybliżyć.
Organ w ramach powyższego artykułu wskazał, że w jego ocenie zobowiązane do podpisania projektu budowlanego są wszystkie osoby, które brały udział w opracowaniu projektu, przy czym są one zobowiązane do podpisania się tylko na stronie tytułowej opracowania projektowego, w którego opracowaniu brały udział (np. osoba, która brała udział w opracowaniu projektu architektoniczno-budowlanego nie jest zobowiązana do podpisania się na stronie tytułowej projektu zagospodarowania działki lub terenu).
W tym miejscu warto przypomnieć, że projekt budowlany składa się z następujących części: (i) projektu zagospodarowania działku lub terenu, (ii) projektu architektoniczno-budowlanego, (iii) projektu technicznego. Dodatkowo projekt może zawierać: w przypadku realizacji inwestycji przy drodze krajowej lub wojewódzkiej oświadczenie zarządcy drogi o możliwości połączenia działki, na której będzie realizowana inwestycja z drogą publiczną, oraz opinie, uzgodnienia pozwoleń i innych dokumentów wymaganych ze względu na charakter planowanej inwestycji.
Kolejnym ciekawym zagadnieniem poruszonym przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego jest obowiązek złożenia oświadczenia przez projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. Powyższe oświadczenie jest elementarną częścią projektu, którego brak lub nieprawidłowe złożenie uniemożliwia wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.
W związku z powyższym istotne jest ustalenie podmiotu zobowiązanego do złożenia takiego oświadczenia. Zgodnie z interpretacją GUNB jedynym podmiotem zobowiązanym do złożenia powyższego oświadczenia jest tylko i wyłącznie „główny” projektant, czyli ten, który, zgodnie z art. 20 ust. 1a) Prawa budowlanego ma obowiązek zapewnić, w razie potrzeby, udział w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności. Powyższa interpretacja w naszej ocenie jest o tyle trafna, że projektantem, tj. uczestnikiem procesu budowlanego co do zasady będzie jeden podmiot. Inne interpretacja przepisów mogłaby powodować rozłożenie odpowiedzialności na wiele podmiotów, co skutkowałoby zatraceniem celu zobowiązania projektanta do złożenia oświadczenia, o którym mówiliśmy powyżej, tj. do możliwości prostego ustalenia podmiotu ponoszącego odpowiedzialność cywilną oraz zawodową w przypadku nieprawidłowego sporządzenia projektu.
W tym momencie należy podkreślić, że powyższe interpretacje GUNB nie mają charakteru wiążącego dla organów, a stanowią jedynie przejaw obecnej interpretacji powyższych przepisów.
Podsumowując, na projektancie jako uczestniku procesu budowlanego spoczywa wiele obowiązków, których prawidłowe wykonanie ma znaczący wpływ na proces budowlany. W szczególności prawidłowe sporządzenie projektu budowlanego, nie tylko pod kątem prawidłowości rozwiązań projektowych, ale także pod względem formalnym warunkuje wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 23 lipca 2024 r.
autor:
