Jakim zasadom musi odpowiadać firma (nazwa) spółki kapitałowej? Jakie trudności można napotkać przy jej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym w zakresie nazwy?
Zakładając spółkę (np. z ograniczoną odpowiedzialnością), każdy przedsiębiorca szuka dla niej idealnej nazwy. Podmiot rozpoczynający działalność musi ją określić w akcie założycielskim tj. umowie spółki. Przepisy co do zasady umożliwiają swobodny wybór nazwy spółki, jednakże na etapie jej rejestracji mogą pojawić się swego rodzaju trudności, które dziś postaramy się w pewnym zakresie wyjaśnić.
Firma, a przedsiębiorca
Tytułem wstępu, rozpocznijmy od ważnego aspektu tj. używania samego słowa „firma” w kontekście spółki. Bardzo często słowo „firma” jest utożsamiane z pojęciem spółka czy też przedsiębiorca. Dla przykładu, w obrocie występuje często sformułowanie, że zawieramy umowę z firmą czy też reprezentujemy daną firmę, jednak trzeba mieć na uwadze, że nie jest to absolutnie zgodne ze znaczeniem prawnym tego pojęcia. Zgodnie z Kodeksem cywilnym firmą osoby prawnej jest wyłącznie jej nazwa, a nie podmiot, który działa pod firmą.
Zgodnie z art. 160 Kodeksu spółek handlowych na firmę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością składa się tzw. korpus obrany dowolnie oraz dodatkowe oznaczenie formy prawnej jak np. „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”, przy czym dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „spółka z o.o.” lub sp. z o.o.”. Korpus nazwy (firmy) może być sformułowany w języku polskim, ale także obcym i mieć charakter osobowy (tj. zawierać nazwiska lub pseudonimy osób fizycznych), rzeczowy (wskazywać na przedmiot działalności i/lub siedzibę), a nawet może być on całkowicie fantazyjny, wymyślony dowolnie.
Jak dobrać odpowiednią nazwę dla spółki?
Przy wyborze firmy, musimy kierować się dwiema uniwersalnymi zasadami:
- Nazwa powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku i tym samym zakresie działalności.
- Nazwa nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Należy przeanalizować bardzo skrupulatnie tę kwestię, ponieważ może to przysporzyć trudności podczas rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym, a sąd może oddalić wniosek o wpis spółki.
Problematyka w zakresie firmy (nazwy) spółki rozstrzygana jest przede wszystkim na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Art. 43(3) Kodeksu cywilnego służy ochronie przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją i przed świadomym lub nieświadomym wprowadzeniem w błąd innych przedsiębiorców. Postulat dostatecznego odróżnienia firm poszczególnych przedsiębiorców jest o tyle względny, że dotyczy przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Bez wątpienia określenie „tego samego rynku” jest w praktyce problematyczne i bardzo ocenne. Tłumacząc to pojęcie, należy zdecydowanie uwzględniać równocześnie geograficzny zasięg rynku działania poszczególnych przedsiębiorców (W. Popiołek, w: K. Pietrzykowski, KC. Komentarz, t. 1, 2013, s. 177), jak też przedmiotowe ujęcie rynku, wyróżniające różne sfery działalności gospodarczej. Wypada zatem uwzględniać we wzajemnym sprzężeniu – pod kątem nakazu dostatecznego odróżnienia firm – lokalny, regionalny czy krajowy zasięg działania poszczególnych przedsiębiorców na danym rynku.
Na przedstawionej powyżej podstawie można dokonać ustalenia wspólnych klientów, a więc terytorium, na którym mogą spotkać się przedsiębiorcy. Oczywistym wobec tego jest, że możliwe jest istnienie na określonym obszarze (np. kraju) firm brzmiących identycznie, byleby obszar ten nie stanowił „rynku” działalności przedsiębiorców używających takich firm.
Warto wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem NSA w wyroku z 26.4.2006 r., II GSK 31/06 (OSP 2008, nr 11, poz. 121) wyłączność prawa do firmy nie jest zupełna. Jej granice wyznacza zasięg (terytorialny, przedmiotowy), faktycznej działalności używającego nazwy. Ze względu na brak formalnego ustalenia i ograniczenia zakresu terytorialnego tego prawa w rejestrze (np. do terytorium miejscowości, województwa) oraz sformalizowanego związania go z rodzajem działalności przedsiębiorcy (wyłączność w odniesieniu do określonej branży), zakres prawa do firmy jest dynamiczny i musi każdorazowo podlegać badaniu z uwzględnieniem rynku, na którym przedsiębiorca działa pod firmą.
Ponadto, warto wskazać w tym temacie zasady stosowania art. 5 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Za czyn nieuczciwej konkurencji uważa się takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. O możliwości wprowadzenia w błąd klientów możemy mówić, jeżeli niewątpliwe jest zagrożenie pomyłką co do tożsamości obu spółek – z racji bliskiego podobieństwa użytych oznaczeń, tożsamości branży, rodzaju oferowanego towaru, tożsamego kręgu potencjalnych odbiorców.
Przy wyborze firmy (nazwy) spółki powinniście Państwo pamiętać, że sam fakt, iż inna spółka o takiej samej firmie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców nie powinna być wystarczającą przyczyną uniemożliwiającą posługiwanie się przez Waszą spółkę tą samą nazwą. Istotna jest w takim przypadku analiza dodatkowych elementów, takich jak np. terytorium działania oraz przedmiot działalności spółek, a także inne elementy normatywne wpływające na realizację funkcji ochronnej art. 43(3) § l Kodeksu cywilnego. Tylko bowiem w sytuacji, gdy wszystkie takie elementy rozważone łącznie byłyby tożsame, powinno mówić się o niezgodności firmy z art. 43(3) § l Kodeksu cywilnego.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 17 stycznia 2024 r.
autorzy:
