Zgodnie z zapowiedzią z poprzedniego tygodnia, w dzisiejszym artykule przygotowaliśmy informację o ważnych zmianach w prawie w maju 2023 r. oraz o istotnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym wpisów do gminnej ewidencji zabytków.
1. Ustawa o bezpiecznym kredycie 2%
Ustawa o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, na którą czeka rynek nieruchomości, została przyjęta w dniu 26 maja 2023 r. przez Sejm, po rozpatrzeniu poprawek Senatu. Ustawa nadal czeka na podpis Prezydenta RP.
Tzw. ustawa o bezpiecznym kredycie 2% zakłada, że kredyt będzie mogła uzyskać osoba do 45. roku życia, która nie ma i nie miała mieszkania, domu ani spółdzielczego prawa do lokalu lub domu. Maksymalna wysokość kredytu na jedną osobę wyniesie 500 tys. zł, zaś w przypadku małżeństwa lub rodziców z dzieckiem 600 tys. zł. Kredyt będzie można przeznaczyć na zakup mieszkania lub domu zarówno z rynku pierwotnego, jak i wtórnego. Tym razem nie wprowadzono limitu cen za 1 metr kwadratowy mieszkania, co może zwiększyć powodzenie programu.
Kluczowym elementem programu jest dopłata do rat kredytu mieszkaniowego, która stanowić będzie różnicę między stałą stopą ustaloną w oparciu o średnie oprocentowanie kredytów o stałej stopie w bankach kredytujących, a oprocentowaniem kredytu zgodnie ze stopą 2%. Dopłata będzie przysługiwała przez 10 lat.
Na wejście w życie ustawy, co ma nastąpić 1 lipca 2023 r., szykują się już zarówno osoby chcące zakupić mieszkanie, banki jak i deweloperzy.
2. Zmiany w prawie budowlanym
Już w dniu 3 czerwca 2023 r. wejdą w życie kolejne zmiany w Prawie budowlanym, które dotyczą głównie obiektów związanych z rynkiem rolnym.
Od tego dnia tylko zgłoszenia budowy (a nie pozwolenia na budowę) będą wymagały (i) jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane oraz (ii) obiekty budowlane służące przechowywaniu zboża o maksymalnej pojemności 5000 t, usytuowane w całości w granicach administracyjnych portów morskich, o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich. Z kolei nie będą wymagały pozwolenia na budowę ani zgłoszenia budowy jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 150 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.
3. Postępy prac nad reformą planowania i zagospodarowania przestrzennego
Jak już informowaliśmy w zeszłym tygodniu nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym została uchwalona przez Sejm w dniu 26 maja 2023 r. Za przyjęciem ustawy nowelizującej głosowało 238 posłów, 137 było przeciw, a 79 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafiła do Senatu (druk 992), który ma 30 dni na jej rozpatrzenie. Niewykluczone zatem, że ustawa zgodnie z zapowiedziami zostanie przyjęta przez parlament jeszcze lipcu.
4. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2023 r.
W dniu 11 maja 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt P 12/18), w którym uznał art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie, w jakim ogranicza własność nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Badany przez Trybunał Konstytucyjny przepis dotyczył ujmowania w gminnej ewidencji zabytków innych zabytków nieruchomych wyznaczonych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. W praktyce dotyczył on zabytków, które nie są ujęte w rejestrze zabytków lub w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Do tej pory procedura zakładała, że konserwator dokonywał włączenia karty adresowej zabytku do gminnej ewidencji zabytków bez informowania o tym fakcie właściciela lub użytkownika nieruchomości. Właściciel mógł dowiedzieć się o takim wpisie dopiero kilka lat po jego dokonaniu, np. składając wniosek o pozwolenie na budowę (o tym problemie pisaliśmy już w artykule #74).
Co ciekawe, w odpowiedzi na powyższy wyrok samorządowi konserwatorzy zabytków na Ogólnopolskim Zjeździe Samorządowych Służb Konserwatorskich w Poznaniu, które odbyło się niedługo po wydaniu wyroku w swoim stanowisku wskazali na konieczność podjęcia pilnych prac legislacyjnych dotyczących gminnych ewidencji zabytków.
Nadal czekamy na pisemne uzasadnienie i jak zauważyli konserwatorzy, do tego czasu zasadnym wydaje się uznawać za obowiązujące już istniejące gminne ewidencje zabytków oraz stosowanie przepisów ustaw zawierających rozwiązania prawne wynikające z ujęcia obiektów i obszarów w gminnych ewidencjach zabytków.
Za słuszną też należy uznać rekomendację, by do czasu wyjaśnienia sytuacji prawnej organy wstrzymały się od włączania i wyłączenia z gminnych ewidencji zabytków kart adresowych. Jest to tylko rekomendacja, ale w praktyce oznacza to zawieszenie toczących się i niewszczynanie nowych postępowań przez gminnych konserwatorów zabytków.
W przyszłym tygodniu wracamy do analizy kolejnych zagadnień związanych z reformą planowania i zagospodarowania przestrzennego.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 05 czerwca 2023 r.
autorzy:
