25 maja 2023 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano kolejną już wersję projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (dalej jako: „Projekt”).
Najnowsza wersja projektu trafiła już pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów. Postęp procesu legislacyjnego oraz przyspieszenie terminu wejścia w życie analizowanej ustawy, wskazuje na duże prawdopodobieństwo, że Projekt zostanie skierowany do Sejmu, a także i uchwalony, jeszcze przed wyborami.
W niniejszym artykule zostaną omówione najważniejsze zmiany, które przewiduje ostatni Projekt względem swoich poprzedników.
1. Zmiany w zakresie zgłoszeń wewnętrznych
Zgodnie z przepisami projektowanej ustawy, podmioty prywatne, które zatrudniają od 50 do 249 osób, mogą na podstawie umowy ustalić wspólne zasady dotyczące przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń oraz prowadzenia postępowania wyjaśniającego, pod warunkiem zapewnienia zgodności wykonywanych czynności z ustawą.
Co więcej, z listy obowiązkowych elementów procedury wewnętrznej usunięto określenie systemu zachęt do korzystania w pierwszej kolejności ze zgłoszeń wewnętrznych, przenosząc je do składników fakultatywnych tej procedury. W uzasadnieniu do Projektu doprecyzowano także, w jaki sposób rozumieć system zachęt.
2. Zmiany w zakresie zgłoszeń zewnętrznych
Projekt wprowadza także zmiany w przedmiocie ochrony sygnalistów przed działaniami odwetowymi, w sytuacji dokonania zgłoszenia zewnętrznego. Według Projektu, ochrona sygnalisty, który dokonuje takiego zgłoszenia, rozpocznie się dopiero po otrzymaniu przez niego (z urzędu) zaświadczenia o ochronie, wydanego przez organ publiczny. Organ będzie miał instrukcyjny termin 30 dni na wydanie takiego zaświadczenia (art. 6 ust. oraz art. 36 Projektu).
Jak wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu, wprowadzenie tego rozwiązania ma na celu ograniczenie zgłoszeń zewnętrznych i promowanie zgłoszeń wewnętrznych.
3. Zmiany w zakresie okresu retencji danych
Przedsiębiorcy powinni także zwrócić uwagę na wydłużenie okresu retencji danych, przetwarzanych w związku z przyjęciem zgłoszenia lub podjęciem działań. Zgodnie z aktualnym Projektem, termin ten wynosi 3 lata od końca roku kalendarzowego, w którym zakończono konkretną sprawę, zgodnie z jednym z wskazanych w projekcie sposobów (w poprzedniej wersji projektu termin ten wynosił 15 miesięcy).
4. Zmiany w zakresie vacatio legis
Analizowany Projekt przewiduje także zmianę w zakresie daty wejścia w życie przepisów ustawy o sygnalistach.
Ze względu na opóźnienia w procesie transpozycji Dyrektywy o sygnalistach w Polsce, ustawa ma wejść w życie po upływie 2 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. Z wyjątkiem określonych przepisów, które wchodzą w życie już od dnia następnego po dniu jej ogłoszenia.
5. Zmiany w zakresie organów uprawnionych do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych
Zgodnie z treścią projektowanych przepisów, Komisja Nadzoru Finansowego została usunięta z definicji ,,organu publicznego’’. Oznacza to, że ww. podmiot nie będzie uprawniony do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych.
Z kolei Państwowa Izba Pracy została zachowana jako „instytucja centralna”, która będzie przyjmować zgłoszenia zewnętrzne w przypadkach, gdy zgłaszający nie może określić właściwego organu publicznego. Nowy projekt ustawy wprowadza również bardziej szczegółowe postanowienia dotyczące roli i zadań PIP w systemie zgłoszeń zewnętrznych.
Link do projektu: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12352401/katalog/12822882#12822882
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 30 maja 2023 r.
autor:
