Amortyzacja środków trwałych pozwala na płacenie niższych podatków. Jednak w wyniku zmian wprowadzonych przez Polski Ład, 2022 rok był ostatnim, w którym można było amortyzować lokale i budynki mieszkalne (wyłącznie te, których amortyzacja już się rozpoczęła). Od bieżącego roku podatnicy nie mogą już zaliczać do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od tych środków. Zmiana ta budziła (i budzi do dziś) liczne kontrowersje, szczególnie w związku z zasadą zachowania praw nabytych. Zakaz amortyzacji dotyczy bowiem nie tylko nowo nabytych nieruchomości, ale także tych, które były już w trakcie amortyzacji.
Nowe przepisy zakwestionował jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. Sprawa dotyczyła spółki, która w latach 2019 – 2020 wybudowała budynki mieszkalne w celach komercyjnych. Rozpoczęła ich amortyzację przed 1 stycznia 2022 r. Spółka wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej, zadając pytanie, czy będzie mogła zaliczać do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne od tych nieruchomości do czasu ich pełnej amortyzacji.
Organ interpretacyjny przywołując treść przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uznał, że podatnikowi takie prawo przysługiwać nie będzie, gdyż ustawa wprost wyłącza możliwość amortyzacji nieruchomości mieszkalnych.
Ze stanowiskiem tym nie zgodził jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który rozpatrując skargę podatnika uchylił zaskarżoną interpretację. Uzasadniając swoje orzeczenie stwierdził, że przepisy zakazujące amortyzacji nieruchomości mieszkalnych są w oczywistym stopniu niezgodne z wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadą praw nabytych. Należy zatem stosować przepisy Konstytucji z pominięciem przepisów ustawowych.
Sąd administracyjny dokonał przy tym rozproszonej kontroli konstytucyjności, co jest prerogatywą Trybunału Konstytucyjnego. Działanie takie jest jednak akceptowalne przez Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z 16 listopada 2022 r. (sygn. III OSK 2528/21) stwierdził on bowiem, że: „Obecność w składzie TK nieprawidłowo powołanych sędziów powoduje, że cały polski Sąd Konstytucyjny został niejako „zainfekowany” bezprawnością, a zatem utracił w sensie materialnym zdolność do zgodnego z prawem orzekania, ponieważ istnieje duży stopień prawdopodobieństwa, że w składzie orzekającym znajdzie się przynajmniej jeden z tzw. „dublerów”.” Wyrok ten dał „zielone światło” do bezpośredniego stosowania Konstytucji z pominięciem norm ustawowych przez sądy administracyjne.
Uchylenie wydanej interpretacji nie oznacza jeszcze, że przepis zakazujący amortyzacji nieruchomości mieszkalnych zostanie wyeliminowany z porządku prawnego. Wyrok ten stanowi jednak wyłom w dotychczasowej linii orzeczniczej. Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej przysługuje jeszcze prawo złożenia skargi kasacyjnej. Jeżeli z niego skorzysta, sprawą zajmie się Naczelny Sąd Administracyjny. Jeżeli ten podzieli stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (i podatnika), otworzy to furtkę do dalszej amortyzacji nieruchomości mieszkalnych.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 17 lipca 2023 r.
autor/redaktor cyklu:
