Jedną z głównych zmian wprowadzonych przez wrześniową nowelizację Prawo budowlanego było uporządkowanie regulacji dotyczących legalizacji samowoli budowlanych. Obowiązujące do dnia 18 września 2020 r. przepisy co prawda przewidywały dwie różne procedury dotyczące legalizacji samowoli budowlanych, z uwagi jednak na ich podobieństwo ustawodawca zdecydował na ujednolicenie tych procedur i stworzenie modelowej procedury legalizacji samowoli budowlanej oraz dopuszczalnej pod szczególnymi warunkami tzw. procedury uproszczonej legalizacji samowoli budowlanej. Dzisiejszy alert poświęciliśmy zagadnieniom wstępnym.
Wskazać należy, że przepisy prawa budowlanego nie definiują pojęcia „samowoli budowlanej”. W związku z powyższym, pojęcie to zostało zdefiniowane przez doktrynę Prawa oraz orzecznictwo. Aktualnie, zgodnie z wąską definicją, przyjmuje się, że z samowolą budowlaną mamy do czynienia w sytuacji, gdy roboty prowadzone są:
1) bez uzyskania uprzednio pozwolenia na budowę;
2) bez dokonania zgłoszenia;
3) w przypadku rozpoczęcia lub kontynuacji budowy pomimo zgłoszenia przez organ administracji budowlanej sprzeciwu od zgłoszenia;
O samowoli można też mówić, gdy roboty prowadzone są w sposób niezgodny z uzyskanym pozwoleniem na budowę lub w sposób inny, niż wynikający z dokonanego zgłoszenia. Tak naprawdę wiele przypadków wymaga indywidualnej oceny.
Najczęściej problem samowoli budowlanych dotyczy obiektów, które już powstały, a proces ich budowy przebiegł bez wymaganego przepisami prawa budowlanego przeprowadzenia odpowiedniego postępowania (wszczynanego na skutek wniosku o wydanie pozwolenia na budowę lub zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych).
Oczywiście daleko bardziej uciążliwe są skutki prawne w przypadku, gdy charakter robót budowlanych, które zostały wykonane w realiach samowoli budowlanej, wymagał uzyskania decyzji administracyjnej (jaką jest pozwolenie na budowę) niż samego zgłoszenia zamiaru ich wykonania. Zgłoszenie bowiem jest, co do zasady, zarezerwowane dla katalogu robót budowlanych, które są z natury mniej inwazyjne. W większości przypadków skutkiem prowadzenia robót budowlanych w sposób niezgodny z przepisami będzie wydanie przez organ postanowienia o wstrzymaniu robót budowlanych albo decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego, który już powstał.
Celem skłonienia podmiotów do prowadzenia robót budowlanych w sposób przewidziany przepisami prawa przed przystąpieniem do robót budowlanych, możliwość legalizacji samowoli budowlanych traktowana jest jako wyjątkowa i można ją spełnić pod ściśle przewidzianymi Prawem budowlanym warunkami. Co niezwykle istotne – dokonanie legalizacji samowoli budowlanej jest możliwe po uiszczeniu tzw. opłaty legalizacyjnej, która jest ustalana przez organ administracji budowlanej w trakcie postępowania legalizacyjnego.
Tak więc, procedura legalizacji samowoli budowlanej sprowadza się do przeprowadzenia przez organ administracji budowlanej postępowania, w toku którego celem strony jest doprowadzenie wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, tak żeby organ mógł wydać decyzję wskutek której nielegalnie powstały obiekt, stanie się obiektem legalnym.
Październikowe „Wtorkowe Poranki dla Budowlanki”, chcemy poświęcić problematyce związanej z legalizacją samowoli budowlanej. Zapraszamy do śledzenia naszych alertów, w których przybliżymy Państwu przebieg samej procedury legalizacji samowoli budowlanej, w tym procedury tzw. uproszczonej legalizacji samowoli budowlanej, kwestii braku zgody konserwatora zabytków na prowadzenie robót, jak również postaramy się podać przykłady z praktyki.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
