Czym są znaki towarowe?
Każdy z nas na co dzień spotyka na swojej drodze najróżniejsze znaki towarowe. Są one widoczne w sklepach na produktach, ulicznych reklamach i w nie zawsze mile widzianych przerywnikach oglądanego właśnie filmu – reklamach telewizyjnych i internetowych. To, wydawałoby się, pospolite zjawisko, do którego przywykliśmy ze względu na jego powszechność pozwala nam zapomnieć, że kwestie związane z używaniem znaków towarowych są uregulowane przez przepisy prawa. Kwestie prawne związane ze znakami towarowymi uregulowane są w przepisach prawa międzynarodowego, prawa Unii Europejskiej oraz przepisach prawa krajowego, w szczególności w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 roku prawo własności przemysłowej (t. j. Dz. U. 2001 nr 49 poz. 508 ze zm.; dalej także jako: prawo własności przemysłowej). Tak szerokie regulacje prawne wynikają z potrzeby ochrony znaków towarowych w skali globalnej – w końcu w obrocie występują towary, które oznaczone tożsamym znakiem towarowym można kupić w krajach całego świata.
Oznaczenie powinno być na tyle oryginalne, by można było rozpoznać pochodzenie towaru (tj. najczęściej jego producenta). Rozpoznanie pochodzenia towaru powinno w sposób wystarczający dać możliwość odróżnienia go od towaru pochodzącego od innego producenta. Zgodnie z definicją zawartą w przepisach polskiej ustawy, znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. Oznacza to, że znak towarowy musi posiadać abstrakcyjną zdolność odróżniającą – czyli taką, która pozwoli odbiorcy na rozpoznanie znaku bez względu na produkt nią oznaczony. Sama ustawa zawiera jedynie przykładowy wykaz oznaczeń, które mogą zostać zakwalifikowane jako znak towarowy. Przykładowo w ustawie wymienia się: liczby lub litery nie stanowiące wyrazów, rysunek, ornament, kompozycję kolorystyczną, formę przestrzenną, w tym formę towaru lub opakowania, melodię lub inny sygnał dźwiękowy.
Jakie są rodzaje znaków towarowych?
Rodzaje oznaczeń, które mogą stanowić znak towarowy, można podzielić ze względu na wykorzystywane zmysły do ich odbioru. Podział ten polega na wyróżnieniu konwencjonalnych i niekonwencjonalnych znaków towarowych. Znaki konwencjonalne to przede wszystkim znaki słowne i znaki graficzne. Znaki słowne, odbierane są przy pomocy zmysłu wzroku i słuchu, charakteryzują się graficzną przedstawialnością, samoistnością i jednolitością. W obrocie najczęściej znaki słowne występują pod postacią liczb, liter i sloganów, które przedstawiane są jako oznaczenie składające się z jednego lub kilku wyrazów. Natomiast znaki graficzne, to oznaczenia rozpoznawalnej jedynie przy pomocy zmysłu wzroku. Znakiem graficznym jest znak fantazyjny, przedstawiony w abstrakcyjnej formie, znaki konkretno-figuralne (np. uproszczona forma graficzna), graficzne opracowania liter, cyfr lub słów, monogramy. Wyróżnia się także znaki słowno-graficzne (logotypy). Łączą one elementy znaków słownych i graficznych. Znaki słowno-graficzne, jako najbardziej uniwersalne i przyswajalne przez odbiorców, mają szerokie zastosowanie w działalności gospodarczej. Pozwalają w szybki i łatwy sposób rozpoznać nabywcy pochodzenie towaru, co z reguły ma stanowić zachętę do jego zakupu.
Prawo ochronne na znak towarowy
Prawo ochronne na znak towarowy udzielane jest na wniosek podmiotu uprawnionego w postępowaniu administracyjnym. Jest to prawo wyłączne i polega na używaniu znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy jedynie przez podmiot, który uzyskał prawo ochronne. Zakresem ochrony objęte są skonkretyzowane towary i usługi oznaczone znakiem towarowym. W interesie podmiotu posługującego się znakiem towarowym jest jak najszybsze wniesienie wniosku o ochronę swojego znaku towarowego, w celu zapewnienia sobie ochrony prawnej zarobkowego wykorzystywania znaku towarowego w przyszłości.
Ochrona terytorialna
Bardzo istotną kwestią jest to, na jakim obszarze przysługuje nam ochrona dzięki uzyskanemu prawu ochronnemu na znak towarowy. Często podmioty, które chcą zarejestrować znak towarowy, chciałyby tego dokonać na terytorium całego świata. Teoretycznie jest to możliwe, niemniej jednak w praktyce może okazać się bardzo trudne i kosztowne. Rejestracja znaku towarowego w polskim Urzędzie Patentowym, gwarantuje ochronę tylko i wyłącznie na terytorium Polski. Dzięki temu, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej, mamy również możliwość rejestracji znaku towarowego poprzez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej, tzw. EUIPO (European Union Intelectual Property Office). Rejestracja ta zapewnia nam ochronę na terytorium całej Unii Europejskiej.
W przypadku zarejestrowania znaku w innym kraju niż Polska i nie należącym do Unii Europejskiej, zachodzi potrzeba dokonania rejestracji w konkretnym rejestrze krajowym wybranego państwa. Istnieje też możliwość dokonania rejestracji w biurze Światowej Organizacji ds. Własności Intelektualnej, tzw. WIPO (World Intellectual Property Organization). Zgłoszenie takiego można dokonać za pośrednictwem polskiego urzędu patentowego. Niestety jednak, rejestracja znaku towarowego przez WIPO nie jest światowym odpowiednik rejestracji EUIPO. WIPO otrzymane zgłoszenie przekazuje bowiem do poszczególnych urzędów patentowych w krajach, które zostały wyszczególnione w naszym wniosku.
Odpowiedzialność naruszyciela prawa do znaku
W przypadku, gdy nasze prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, możemy podjąć określone działania prawne. Podmiot, którego znak towarowy został naruszony, może przede wszystkim żądać zaniechania naruszenia, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści oraz naprawienia wyrządzonej szkody. Przepisy przewidują m. in. możliwość naprawienia wyrządzonej szkody przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia.
Zarejestrowanie znaku towarowego pozwala uregulować kwestie własnościowe znaku. Świadectwo ochronne zawiera zakres, w jakim znak towarowy jest chroniony. Pozwala to zapobiegać sytuacjom, w których może zaistnieć spór co do prawa własności znaku towarowego. Zastrzeżenie znaku towarowego daje pełną ochronę prawną i w realny sposób pozwala zwalczać czyny nieuczciwej konkurencji. Podsumowując, zastrzeżenie znaków towarowych, jest bardzo korzystne dla każdego przedsiębiorcy, który posługuje się znakami towarowymi w ramach swojej działalności i zależy mu na ich ochronie.
Bardzo dziękuję w imieniu całego zespołu redakcyjnego za zapoznanie się z niniejszym wpisem. Zapraszam Państwa już za tydzień na kolejny wpis z dziedziny prawnych aspektów technologii Blockchain. Tym razem zaprezentujemy Państwu nasz komentarz do stanowiska Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 grudnia 2020 r. w sprawie wydawania i obrotu kryptoaktywami.
