8 kwietnia 2022 r. Sejm uchwalił kolejną poprawkę zmieniającą ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa z 12 marca 2022 r. Pierwsza poprawka ogłoszona 26 marca rozszerza zakres obowiązywania ustawy, wykreślając z niektórych artykułów słowo „bezpośrednio”. Oznacza to, iż ustawa dotyczyć ma nie tylko tych obywateli Ukrainy, którzy bezpośrednio przekroczyli granicę polsko-ukraińską, ale także tych, którzy przybyli do Polski przez terytorium państw trzecich, np. Słowacji.
Nowa ustawa została przyjęta przez Senat jednogłośnie 12 kwietnia 2022 r., a 14 kwietnia podpisał ją Prezydent. Nowelizacja w pierwszym artykule rozszerza zakres pojęcia „obywatel Ukrainy” również na małżonków obywateli Ukrainy nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybyli oni na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa i nie są obywatelami polskimi. Zapisy ustawy mają przede wszystkim służyć usprawnieniu i przyspieszeniu rejestracji nowoprzybyłych obywateli Ukrainy w systemie PESEL. Organy gmin będą mogły zaangażować do procedury nadawania numerów PESEL wolontariuszy – pracowników administracji publicznej oraz jednostek organizacyjnych gmin poprzez możliwość czasowego upoważnienia ich do czynności związanych z rejestrowaniem cudzoziemców. Zgodnie z nowymi przepisami przy uzyskiwaniu numeru PESEL nie muszą być obecni małoletni, którzy nie ukończyli 12 roku życia. W przypadku osób, które ze względu na stan zdrowia lub niepełnosprawność nie są w stanie osobiście złożyć wniosku w siedzibie organu gminy, organ gminy ma zapewnić możliwość złożenia wniosku w miejscu pobytu tej osoby. Nowelizacja wprowadza możliwość reprezentacji osób z niepełnosprawnościami lub osób nieposiadających zdolności do czynności prawnych lub posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych przez rodzica, opiekuna czy kuratora, a w przypadku braku takich osób numer PESEL może zostać nadany z urzędu. W ustawie znalazły się też zapisy dotyczące tymczasowego dopuszczenia ukraińskich lekarzy do wykonywania zawodu w Polsce w celu udzielania pomocy medycznej obywatelom Ukrainy, a także umożliwienia obywatelom Ukrainy udzielania pomocy psychologicznej swoim rodakom nieznającym języka polskiego. Obywatele Ukrainy będą mieli możliwość uczestniczenia w zajęciach prowadzonych przez Centrum Integracji Społecznej. Ponadto, w Banku Gospodarstwa Krajowego ma powstać nowy Fundusz Gwarancji Kryzysowych, który będzie mógł udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów lub innych zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorców, natomiast istniejący już Fundusz Pomocy będzie mógł finansować działanie polskich służb na rzecz bezpieczeństwa ukraińskich uchodźców.
Kolejna nowelizacja mająca na celu dopracowanie obowiązujących przepisów i uzupełnienie ich o konieczne zmiany jest planowana jeszcze w tym miesiącu. Nowa ustawa, tak jak poprzednia, wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r.
