Kolejny wtorkowy poranek, a więc tradycyjnie przygotowaliśmy dla Państwa kolejny artykuł w ramach cyklu „Poranki dla budowlanki”. Tym razem omówimy zmianę, która z całą pewnością przyczyni się do wzmocnienia trwałości pozwoleń na budowę w obrocie prawnym.
Na gruncie jeszcze obowiązujących przepisów prawa budowlanego, inwestor, pomimo uzyskania ostatecznego pozwolenia na budowę, musiał liczyć się z ryzykiem, iż nawet po wielu latach decyzja o pozwoleniu na budowę mogła zostać wzruszona. Wynikało to z faktu, że w prawie budowlanym nie istniał do tej pory przepis, który ustanawiałby graniczny termin do podważenia pozwolenia na budowę. W sposób oczywisty rodziło to dla inwestorów znaczne niedogodności, gdyż stwierdzenie nieważności pozwolenia na budowę, zgodnie z zasadami ogólnymi wyrażonymi w kodeksie postępowania administracyjnego, może nastąpić nawet po 10 latach do dnia jej doręczenia lub ogłoszenia!
Nieważność decyzji jest najdalej idącą konsekwencją uchybień, które miały miejsce na etapie postępowania w sprawie wydania decyzji administracyjnej. Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji zawiera art. 156 k.p.a. Przesłanki te są enumeratywnie wyliczone i nie można ich interpretować w sposób rozszerzający. Decyzja nieważna pozostaje w obrocie prawnym do momentu formalnego stwierdzenia nieważności przez właściwy organ. Stwierdzenie nieważności decyzji ma skutek kasatoryjny, co oznacza, że decyzja taka jest traktowana jakby nigdy nie zaistniała w porządku prawnym.
W dotychczasowym stanie prawnym ograniczenie czasowe stwierdzenia nieważności dotyczyło jedynie decyzji:
- wydanych z naruszeniem przepisów o właściwości;
- dotyczących sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząca;
- która została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
- zawierającej wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa;
i wynosiło, jak już wspomnieliśmy wyżej, 10 lat od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia. Nieważności z ww. powodów nie można było stwierdzić również w przypadku, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Tym samym, dotychczas jeżeli stwierdzono nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę to organ administracji architektoniczno-budowlanej był zobowiązany do rozpatrzenia pierwotnego wniosku o pozwolenie na budowę i wydania (bądź odmowy wydania) pozwolenia na budowę.
Ustawodawca, nowelizując prawo budowlane, wprowadził ograniczenie możliwości stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę do 5 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ta została doręczona lub ogłoszona, niezależnie od zaistniałych przyczyn. Z kolei po upływie 5 lat od doręczenia, możliwe jest tylko stwierdzenie wydania takiej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazanie okoliczności, z powodu których stwierdzenie nieważności decyzji nie było możliwe. Decyzja dalej jednak będzie ważna, a budowa zrealizowana na jej podstawie uznawana za wykonaną zgodnie z prawem.
W uzasadnieniu rządowego projektu wskazano, że okres 5 lat jest wystarczający na stwierdzenie ewentualnych nieprawidłowości w decyzji udzielającej pozwolenia na budowę.
Zmianę prawa budowlanego w tym zakresie należy ocenić jednoznacznie pozytywnie, gdyż wskazanie maksymalnego okresu w jakim można stwierdzić nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę wzmocni zasadę trwałości decyzji administracyjnych.
Zwracamy uwagę, że zgodnie z przepisami przejściowymi do zamierzeń budowlanych realizowanych w oparciu o projekt budowlany sporządzony na podstawie przepisów dotychczas obowiązujących, dla których przed dniem 19 września 2020 r. wydano ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę, stosuje się przepisy prawa budowlanego w brzmieniu sprzed nowelizacji. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu nowelizacji prawa budowlanego, przepisy dotychczasowe powinny być stosowane w przypadku:
- spraw wszczętych i niezakończonych,
- gdy zamierzenie budowlane realizowane jest na podstawie decyzji pozwolenia na budowę lub skutecznego zgłoszenia, wydanych przed wejściem w życie ustawy zmieniającej.
Oznacza to, że pięcioletnie ograniczenie możliwości stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę będzie miało zastosowanie na pewno do postępowań wszczętych po dniu 19 września 2020 r. Z kolei, co do decyzji nieostatecznych na dzień 19 września 2020 r. analiza przepisów przejściowych nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Dopiero praktyka organów i sądów administracyjnych pokaże, czy w tych przypadkach zastosowanie znajdzie pięcioletni termin ograniczający możliwość stwierdzenia ich nieważności.
Zapraszamy do regularnego śledzenia naszych artykułów: w zeszłym tygodniu pisaliśmy o zmianach dotyczących przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę na inny podmiot, a już za tydzień przybliżymy rozwiązania proekologiczne wprowadzone nowelizacją prawa budowlanego.
Pobierz tabelę zawierającą zmiany
Niniejszy materiał ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
redakcja:
redaktor cyklu:
