Ministerstwo Finansów od kilku miesięcy zapowiada wprowadzenie rewolucyjnych zmian prawnych, pozwalających na zabezpieczenie majątku rodzinnego przed nieodpowiedzialnymi lub niewystarczająco zaangażowanymi zstępnymi właściciela przedsiębiorstwa. Ustawą mają zostać wprowadzone fundacje rodzinne, które w dalszej perspektywie mają się stać podstawowym narzędziem sukcesji.
O fundacji
Jak powszechnie wiadomo fundacja jest podmiotem posiadającym osobowość prawną. Posiada majątek przekazany przez fundatora, którym może być każda osoba fizyczna (niezależnie od jej miejsca zamieszkania i obywatelstwa) oraz osoby prawne (mające siedzibę w Polsce lub za granicą). Wraz z przekazaniem składników majątkowych fundator zobligowany jest do określenia celu istnienia fundacji. Może jednocześnie określić zasady, formy i zakres działalności fundacji, a także wskazać jaki ma być skład, sposób powoływania i organizacja jej zarządu. Ponadto statut fundacji może określać postanowienia dotyczące prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. Prowadzi to do wniosku, iż właściciel przedsiębiorstwa może za życia uregulować sposób i zasady, jakimi będą kierować się osoby przejmujące zarząd nad jego działalnością.
Jednocześnie z założeniem fundacji fundator ma możliwość ustanowienia beneficjentów, którzy będą czerpali korzyści z funkcjonowania przedsiębiorstwa. Właściciel przedsiębiorstwa może w ten sposób zabezpieczyć swych zstępnych, nie obligując ich zarazem do prowadzenia działalności gospodarczej.
Warto wskazać, iż przekazanie majątku fundacji wyłącza go z masy spadkowej. Spowoduje to brak możliwości podziału majątku przedsiębiorstw w celu zaspokojenia roszczeń najbliższej rodziny spadkodawcy.
Cel istnienia fundacji rodzinnych
Poza wskazanymi wyżej zaletami najbardziej istotną wydaje się jednak możliwość kontrolowania majątku i zabezpieczenia dorobku po śmierci osoby, która go stworzyła. Rodzina nie będzie już mogła decydować o sposobie prowadzenia familijnej działalności gospodarczej, co w wielu przypadkach zabezpieczy ją przed straceniem składników majątkowych.
Oprócz tego, zstępni nie będą mogli zdecydować o sprzedaży przedsiębiorstwa w celu uzyskania jednorazowego przypływu gotówki.
Przedsiębiorstwo w rękach fundacji
W momencie przejścia przedsiębiorstwa w ręce fundacji zarząd nad nią obejmuje odpowiednio organ ustanowiony w celu bieżącego kierowania fundacją. Oczywistym jest, że na jego skład ma wpływ fundator.
Zarząd fundacji prowadzi działalność zgodnie ze wskazówkami fundatora, pozostawionymi w statucie. Jednocześnie dąży do osiągnięcia wyznaczonego przez niego celu.
Podsumowanie
Z pewnością fundacje rodzinne pozwolą na utrzymanie działalności gospodarczej pod sprawnym zarządem. Rozwiązanie to zapewnia najbliższej rodzinie przedsiębiorcy środki na utrzymanie i zabezpiecza zgromadzony w rodzinie majątek. W związku z powyższym nasuwa się pytanie – czy taki sposób sukcesji będzie zaspokajał interesy właściciela i zstępnych w sposób kompleksowy? W tym momencie ciężko stwierdzić. Nie mamy bowiem informacji, czy i w jaki sposób taka fundacja będzie opodatkowana, jak opodatkowane będą środki przekazane beneficjentom i w jakiej relacji do tego sposobu pozostaje prawo spadkowe (z uwzględnieniem instytucji zachowku).
