16 maja 2022 roku zniesiono obowiązujący w Polsce od ponad dwóch lat stan epidemii związany z rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19. Jak wiadomo, kryzysowa sytuacja wymagała wprowadzenia szczególnych rozwiązań prawnych mających na celu rozwiązanie problemów powodowanych przez epidemię koronawirusa dla legalności pobytu cudzoziemców w Polsce. Tuż po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego 14 marca 2020 roku, a następnie stanu epidemii 20 marca 2022 roku, rozwiązania te zostały zaproponowane w zmianach wprowadzonych do tzw. ustawy specjalnej, czyli ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U., poz. 374), konkretnie poprzez trzy nowe ustawy:
- ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568),
- ustawę z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 695),
- ustawę z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 875).
Zmiany przyniosły wiele istotnych ułatwień dla cudzoziemców w zakresie legalizacji pobytu i pracy. Ich najważniejszym aspektem jest fakt, iż większość korzystnych dla cudzoziemców skutków następuje z mocy samego prawa. Dzięki wprowadzonym rozwiązaniom, przedłużeniu z mocy prawa (do 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni) uległy między innymi:
- okresy ważności zezwoleń na pobyt czasowy i kart pobytu
- okresy pobytu i okresy ważności wiz krajowych w przypadkach, gdy ostatni dzień okresu pobytu na podstawie takich wiz wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
- okresy ważności zezwoleń na pracę i zezwoleń na pracę sezonową oraz okresów dopuszczalnej pracy na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, wpisanych do ewidencji oświadczeń
- okresy ważności dokumentów wydawanych na czas określony obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin, którzy z nimi przebywają lub do nich dołączają, tj. dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu, kart pobytu członka rodziny obywatela UE oraz kart stałego pobytu członka rodziny obywatela UE
- okresy ważności polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów potwierdzających posiadanie zgody na pobyt tolerowany o nazwie „zgoda na pobyt tolerowany”
- okresy ważności tymczasowych zaświadczeń tożsamości cudzoziemca
- terminy na złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, o przedłużenie wizy lub o przedłużenie pobytu w ramach ruchu bezwizowego, a także terminy opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynikające z art. 299 ust. 6 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach i terminy dobrowolnego powrotu określone w decyzjach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
Dodatkowo, tzw. przepisy „covidowe” zakładają uznanie za legalny z mocy prawa pobyt cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadkach, gdy w dniu, od którego po raz pierwszy ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego, przebywali oni na tym terytorium na podstawie krótkoterminowych tytułów pobytowych, czyli na przykład na podstawie ruchu bezwizowego, wiz Schengen lub wiz/dokumentów pobytowych wydanych przez inne państwa Schengen lub państwa Unii Europejskie niebędące członkami obszaru Schengen.
W związku z końcem stanu epidemii w Polsce wielu cudzoziemców, ale również pracodawców zadaje sobie pytanie, czy zmiana ta wpłynie na przedłużanie się tytułów pobytowych i zezwoleń na wykonywanie pracy, a także terminów opuszczenia terytorium RP przez cudzoziemców. Na szczęście, wszyscy mogą odetchnąć z ulgą, ponieważ odpowiedź na to pytanie brzmi: nie! Choć zniesienie stanu epidemii jest poważnym krokiem w stronę zwycięstwa w walce z koronawirusem, nie oznacza ono jeszcze całkowitego odejścia od wprowadzonych w 2020 roku zmian legislacyjnych. Stan epidemii został bowiem zastąpiony przez stan zagrożenia epidemicznego. Przepisy ustawy specjalnej dokonują przesunięcia określonych terminów i okresów ważności zezwoleń, wiz i dokumentów do 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów który obowiązywał jako ostatni (art. 15zd ust. 3 ustawy specjalnej). Oznacza to, iż zarówno stan epidemii, jak i stan zagrożenia epidemicznego podtrzymują ważność tzw. przepisów „covidowych”. Oczywiście, w przypadku zwiększenia liczby zakażeń istnieje możliwość powrotu z obecnie przywróconego stanu zagrożenia epidemicznego do stanu epidemii. Nie wpływa to jednak na sytuację cudzoziemców, którzy muszą być przygotowani na zmiany dopiero w przypadku całkowitego odwołania jednego z wyżej wspomnianych stanów.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
