W zeszłym tygodniu wyjaśnialiśmy instytucję pieniądza elektronicznego, w dzisiejszym wpisie przyjrzymy się natomiast pojęciu waluty wirtualnej oraz krypotowaluty, które z roku na rok zyskują coraz większa popularność. Postaram się odpowiedzieć na pytanie czym są te pojęcia zgodnie z przepisami obowiązującymi na terytorium Rzeczypospolitej.
Pojęcie waluty wirtualnej znajduje się w art. 2 ust. 2 pkt 26 Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej Ustawa o AML). Ustawodawca definiując walutę wirtualną w pierwszej kolejności wskazał czym waluta wirtualna nie jest – co oznacza, że posłużył się tzw. definicją negatywną. W dalszej części przepisu wskazał jednocześnie na kilka jej cech.
Zaczynając od części pozytywnej definicji, zgodnie z wyżej wymienionym przepisem, przez walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowalne jako środek wymiany.
Ustawodawca umyślnie posłużył się słowami „cyfrowe odwzorowanie wartości”, by nie kategoryzować tego pojęcia w obrębie już znanych instytucji prawa cywilnego, choć uznaje się to za słuszne rozwiązanie, spowodowało ono jednak wprowadzenie pojęcia o niejednoznacznej konstrukcji prawnej*. Takie podejście z jednej strony daje zdecydowanie szersze możliwości interpretacyjne, z drugiej pozostawia wątpliwości, jak należy traktować walutę wirtualna w kontekście prawa cywilnego, czy karnego.
Ustawodawca wskazując na wymienialność i akceptowalność tych środków jednoznacznie potwierdza legalność funkcjonowania w obrocie gospodarczym walut wirtualnych. Ponadto z ustawowej definicji wprost wynika, że mogą być one elektronicznie przechowywane oraz mogą być przedmiotem handlu elektronicznego.
Przechodząc do części negatywnej definicji należy pamiętać, iż waluta wirtualna nie jest:
- prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
- instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
- wekslem lub czekiem.
W związku z tym przepisy, które mają zastosowanie do wskazanych wyżej instytucji nie będą miały zastosowania do waluty wirtualnej, jeśli nie będzie to wyraźne wskazane.
Próżno jest natomiast szukać w prawie krajowym definicji legalnej krypowaluty. Jednak sięgając do uzasadnienia do projektu Ustawy o AML uchwalonej w dniu 1 marca 2018 r., a dokładnie do fragmentu odnoszącego się do pojęcia waluty wirtualnej, możemy przeczytać, iż „Intencją projektodawcy było objęcie zakresem tej definicji zarówno tzw. kryptowalut, jak i scentralizowanych walut wirtualnych.” Zatem śmiało można stwierdzić, iż pojęcie waluty wirtualnej, które zostało ujęte w Ustawie o AML dotyczy również krypotowalut. Trzeba jednak mieć na uwadze, iż waluta wirtualna jest pojęciem szerszym, zatem nie każda waluta wirtualna będzie krypotowalutą. Ta ostatnia jest bowiem szczególnym jej rodzajem, który wykorzystuje technologie blockchain i powiązane z nią metody kryptograficzne do rejestracji transakcji**. Zdaje się być jednak kwestią czasu, iż w naszym systemie prawa pojawi się również definicja legalna samej krypotowaluty lub już istniejąca definicja waluty wirtualnej zostanie zmodyfikowana, uwzględniając szczególną swoją formę jaką jest krypotowaluta.
* Prawny i podatkowy status walut wirtualnych w kontekście wprowadzenia do prawa polskiego definicji legalnej waluty wirtualnej, Konrad Stolarski, MOPOD rok 2018, numer 9 str. 28
** Ostrzeżenie Urzędu KNF o ryzykach związanych z nabywaniem oraz z obrotem kryptoaktywami (w tym walutami wirtualnymi oraz kryptowalutami) z 12 stycznia 2021 r. (https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Os…)
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor i redaktor cyklu:
