W związku z petycją skierowaną do Senatu w przedmiocie zmian w Kodeksie postępowania cywilnego, Senat przygotował nowelizację ustawy w przedmiocie zakazu występowania pełnomocników w charakterze świadków.
Projekt nowelizacji zakłada zmianę art. 259 k.p.c. poprzez dodanie do katalogu osób nie mogących być świadkami również pełnomocników stron. Bez znaczenia zatem będzie pozostawała okoliczność, czy w sprawie będzie występował profesjonalny pełnomocnik (adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego), czy też pełnomocnik niemający statusu profesjonalisty z zakresu prawa (w szczególności członek rodziny).
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 maja 2015 r., I ACa 958/14 „Pełnomocnik procesowy, zarówno profesjonalny, jak i niezawodowy, może być świadkiem, z tym że dopóki nie złoży zeznań, nie może być obecny przy przesłuchiwaniu innych świadków (art. 264 k.p.c.)”. Jak również w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 14.02.2014 r., I ACa 1034/13 można przeczytać, iż „Okoliczność, że pełnomocnik zeznawał w sprawie jako świadek nie niweczy jego statusu jako mandatariusza strony powodowej, tym bardziej, że przepis art. 259 k.p.c. nie ustanawia zakazu przesłuchania pełnomocnika w charakterze świadka”.
Zważając na powyższe, pełnomocnik nie może powołać się na tajemnicę zawodową, jego zeznania mogą również obejmować niekorzystne dla reprezentowanej przez niego strony okoliczności, o których dowiedział się podczas prowadzenia przez niego sprawy.
W obowiązującym stanie prawnym nie występuje bezwzględny zakaz przesłuchania pełnomocnika strony w postępowaniu cywilnym w charakterze świadka. Art. 261 § 1 k.p.c. przewiduje, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia. Pełnomocnikowi, będącemu adwokatem lub radcą prawnym, przysługuje prawo do odmowy odpowiedzi na pytania objęte tajemnicą zawodową uregulowaną odpowiednio w przepisach ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze oraz ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu wprowadzenie do postępowania cywilnego bezwzględnego zakazu przesłuchiwania pełnomocnika w charakterze świadka ma się przyczynić do zwiększenia ochrony interesu strony. Przede wszystkim przez wprowadzenie rozwiązania zapewniającego zwiększenie poufności komunikacji strony z jej pełnomocnikiem, ale także przez wykluczenie przekazywania przez pełnomocnika każdej wiedzy o swoim mocodawcy, również tej, którą posiadł w innych okolicznościach niż prowadząc sprawę lub udzielając porady prawnej.
W ekspertyzie dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego dr hab. Maciej Muliński zauważa pewne zagrożenia do nadużyć prawa w przypadku wprowadzenia przedmiotowej zmiany jak np. ustanowienie pełnomocnikiem potencjalnego świadka strony przeciwnej. Jednak w końcowej opinii zaznacza, że „Wprowadzenie postulowanej regulacji w ramach art. 259 pkt 5 k.p.c. powinno zwiększyć ochronę strony reprezentowanej przez pełnomocnika, zapewniając poufność informacji przekazywanych pełnomocnikowi przez stronę oraz gwarantując zachowanie zaufania niezbędnego do prawidłowego pełnienia funkcji pełnomocnika”.
autor:
