W toku prowadzonej obsługi dochodzenia roszczeń pieniężnych w ramach postępowania egzekucyjnego zdarza się często, że dłużnik nie posiada środków umożliwiających dalsze prowadzenie sprawy, co w konsekwencji prowadzi do jej umorzenia. Nie jest to dobra informacja dla wierzyciela, zwłaszcza, że jego roszczenie, potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, zaopatrzonym w klauzulę wykonalności, jest jak najbardziej zasadne. Mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której komornik zwraca tytuł wykonawczy, a roszczenie pozostaje niezaspokojone i wydawać się może, że środków tych nie uda się już odzyskać.
Umorzenie postępowania nie oznacza jednak wcale umorzenia długów i nie musi też wiązać się z definitywnym zakończeniem sprawy. Wierzycielowi przysługuje prawo ponownego złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego ze wskazaniem zakresu egzekucji, bowiem komornik działa jedynie na podstawie i w granicach złożonego wniosku oraz tytułu wykonawczego. Powyższe przysługuje z zastrzeżeniem obowiązujących terminów przedawnienia, które w przypadku prawomocnych orzeczeń sądowych upływa po 6 latach od dnia uprawomocnienia się wyroku – przypominając jednak, że przedawnienie przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym termin ten upływa. Odrębnie kwestia ta wygląda w przypadku odsetek, gdyż termin ten co do zasady wynosi 3 lata.
W jakich sytuacjach ponowne wszczęcie postępowania może okazać się zasadne? Przede wszystkim, gdy sytuacja dłużnika uległa zmianie, np. podjął on pracę, odziedziczył majątek czy też w inny sposób jego kondycja finansowa uległa poprawie. Nie zawsze jednak wierzyciel ma dostęp do tego rodzaju informacji, niejednokrotnie dłużnik nie jest osobą mu znaną, stąd też jedynym sposobem może okazać się dopiero ponowne wszczęcie postępowania, w którym komornik ustala majątek dłużnika w zakresie znanym mu z innych prowadzonych postępowań albo na podstawie publicznie dostępnych źródeł informacji, albo rejestrów, do których ma dostęp drogą elektroniczną czy też poprzez wezwanie dłużnika do złożenia wykazu majątku. Jeżeli w drodze wymienionych powyżej czynności nie uda się ustalić majątku pozwalającego na zaspokojenie dochodzonego świadczenia, wierzyciel może zwrócić się do komornika z wnioskiem o poszukiwanie majątku dłużnika (np. w miejscu siedziby, czy też miejscu zamieszkania).
Ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego wiąże się z koniecznością poniesienia przez wierzyciela kosztów w postaci zaliczki na wydatki związane z realizacją złożonego wniosku, opłacie podlega także poszukiwanie majątku dłużnika. W pewnych przypadkach istnieje szansa, że sytuacja dłużnika uległa poprawie, co skutkować może dokonaniem zajęć, a następnie częściowym lub całkowitym zaspokojeniem roszczenia, w tym także zwrotem poniesionych wydatków. Co istotne, złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg terminu przedawnienia, a nowy termin nie rozpoczyna się i liczony jest dopiero od momentu, w którym uprawomocni się postanowienie o umorzeniu. Warto rozważyć tego rodzaju działania zwłaszcza, że koszt poniesionej zaliczki w porównaniu do zasądzonej tytułem wykonawczym kwoty może być relatywnie niski, a wszczęcie postępowania może nieść ze sobą szereg korzyści.
