W dzisiejszym artykule z cyklu „Wtorkowe Poranki dla Budowlanki” przedstawione zostanie prawo pierwokupu obowiązujące na obszarze miasta stołecznego Warszawa, które uregulowane zostało w art. 111a Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Warszawa, jako stolica Polski, przyciąga uwagę zarówno krajowych, jak i zagranicznych inwestorów. Rozwój infrastruktury, innowacyjne projekty budowlane i dynamiczny rynek nieruchomości sprawiają, że miasto to jest sercem wielu przedsięwzięć biznesowych. Jednakże w trosce o równowagę między rozwojem, a ochroną interesów mieszkańców, ustawodawstwo wprowadziło unikalne rozwiązania, w tym prawo pierwokupu, które ma istotne znaczenie dla lokalnego rynku nieruchomości.
Zgodnie z art. 111a Ustawy o gospodarce nieruchomościami, miasto stołeczne Warszawa i Skarb Państwa posiadają uprawnienie do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości znajdujących się na jego terenie. Kluczowe jest jednak to, w jakich sytuacjach Skarbowi Państwa lub miastu stołecznemu Warszawie przysługuje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży następujących praw oraz roszczeń:
- ) praw i roszczeń określonych w dekrecie z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. poz. 279 oraz z 1985 r. poz. 99), czyli tzw. dekrecie warszawskim;
- roszczeń określonych w art. 214 (tj. tzw. roszczeń zwrotowych);
- prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na skutek realizacji roszczeń, o których mowa w pkt 1 i 2.
Od zastosowania niniejszego prawa pierwokupu ustawodawca wprowadził jednak wyjątki, wskazane w art. 109 ust. 3 pkt. 1 i 2. Powyższe oznacza, że pierwokup nie będzie miał zastosowania w przypadku:
- sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób będących bliskimi dla sprzedawcy;
- sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego następującej między osobami prawnymi należącymi do tego samego kościoła lub związku wyznaniowego.
Przedmiotowe prawo pierwokupu wykonuje co do zasady Prezydent m. st. Warszawy. Jednak w sytuacji, gdy powyższe prawa i roszczenia dotyczą nieruchomości Skarbu Państwa, którymi gospodaruje minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa lub w stosunku do których prawa właścicielskie wykonuje wojewoda, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa albo Agencja Mienia Wojskowego, prawo pierwokupu wykonuje właściwy minister, wojewoda, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa lub Agencja Mienia Wojskowego.
Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 111a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami przyznał prawo pierwokupu nie tylko miastu stołecznemu, lecz również Skarbowi Państwa. W związku z tym, w przypadku gruntów Skarbu Państwa, Prezydent m. st. Warszawy (albo właściwy minister, wojewoda, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa lub Agencja Mienia Wojskowego) wykonuje prawo pierwokupu na rzecz Skarbu Państwa jako organ właściwy do gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, będący wykonawcą zadań administracji rządowej.
Aby wykonać prawo pierwokupu, o którym mowa w niniejszym artykule, uprawniony podmiot musi złożyć oświadczenie o jego wykonaniu w formie aktu notarialnego w terminie miesiąca od dnia otrzymania zawiadomienia o treści umowy sprzedaży. Zawiadomienie to sporządza notariusz, który sporządził umowę sprzedaży. Warto również dodać, iż cena nabycia nieruchomości przy skorzystaniu z prawa pierwokupu odpowiada cenie ustalonej w umowie sprzedaży zawartej przez dotychczasowego właściciela oraz pierwotnego nabywcę.
Dla mieszkańców Warszawy, prawo pierwokupu oznacza większą pewność co do sposobu, w jaki ich miasto się rozwija. Daje im także pewność, że decyzje dotyczące nabywania nieruchomości są podejmowane z uwzględnieniem ich interesów. Ponadto, prawo to może wpływać na kształtowanie cen nieruchomości, co może mieć istotne znaczenie dla osób poszukujących mieszkań lub prowadzących działalność gospodarczą w stolicy. W świetle powyższego, prawo pierwokupu w Warszawie stanowi istotny element regulacji rynku nieruchomości, mający na celu zapewnienie równowagi między interesami miasta, a potrzebami jego mieszkańców. Jest to narzędzie, które pozwala miastu efektywnie zarządzać procesem rozwoju, zachowując jednocześnie elastyczność w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
W następnym artykule przedstawimy Państwu kolejne zagadnienie związane z prawem pierwokupu i jego wyłączeniami – tym razem w zakresie nieruchomości rolnych. Jednocześnie zapraszamy do śledzenia naszych publikacji, które są dla Państwa dostępne na naszej stronie internetowej.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 14 maja 2024 r.
autor:
