Dnia 3 lipca 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1090), której jednym z postulatów jest umożliwienie e-doręczeń w toku postępowania cywilnego w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. Dla profesjonalnych pełnomocników oznacza to tyle, że kierowane do nich pisma sądowe będą doręczane za pomocą portalu informacyjnego.
W powyższym akapicie celowo użyto sformułowania „e-doręczeń” zamiast „doręczeń elektronicznych” albowiem z przeprowadzonej w Sądzie Okręgowym w Warszawie analizy wynika, że wprowadzone artykułem 15zzs(9) ust. 2 Ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako: „ustawa COVID-19”) doręczenie poprzez portal informacyjny nie stanowi doręczenia elektronicznego w rozumieniu art. 131(1) par. 1 KPC. Dzieje się tak ponieważ portal informacyjny nie jest systemem teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe, co jest obligatoryjną przesłanką, by można było mówić o doręczeniu elektronicznym*.
Ponadto dokumenty umieszczane w portalu informacyjnym w ramach e-doręczenia nie zawierają podpisu osoby wydającej dokument ani odcisku pieczęci urzędowej sądu zatem nie spełniają warunków formalnych ustanowionych dla odpisu pisma. Należy zatem przyjąć, że w niniejszym przypadku nie może być mowy o doręczeniu dokumentu, jedynie zaś o doręczeniu jego treści. Powyższe twierdzenie znajduje expressis verbis odzwierciedlenie w przepisach albowiem Ustawodawca wyraźnie wskazuje, że doręczenia pism w świetle art. 15 zzs(9) ustawy COVID-19 następują poprzez umieszczenie nie dokumentów czy pism w portalu informacyjnym lecz wyłącznie ich treści.
Jednakże pozostawiając w tyle kwestie terminologii, przepis art. 15zzs(9) ustawy COVID-19 stanowi, że sąd obligatoryjnie doręcza adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej pisma sądowe poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu treści tych pism, czyli w portalu informacyjnym. Nowelizacja ta nie ma jednak charakteru stałego, jednakże będzie obowiązywać w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich. Obligatoryjne doręczenia za pomocą portalu obejmuje jedynie sprawy rozpoznawane według przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego.
Istotne jest, że doręczenia przez portal informacyjny dotyczą tylko i wyłącznie profesjonalnych pełnomocników procesowych zaś doręczanie pism stronom lub świadkom nadal następuje w sposób tradycyjny.
Z art. 15zzs(9) ustawy COVID-19 wynika zasada, że całość korespondencji sądowej kierowanej do profesjonalnego pełnomocnika procesowego doręczana jest za pośrednictwem portalu informacyjnego z wyjątkiem tych pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu. Dodatkowo, ww. artykuł stanowi, iż odstąpienie od doręczenia za pośrednictwem portalu informacyjnego nastąpi obligatoryjnie, w przypadku gdy takie doręczenie będzie niemożliwe z uwagi na charakter pisma.
Jednakże niezmiernie istotną kwestią jest fakt, iż prawnie obojętnym – dla skutku doręczenia za pomocą portalu informacyjnego – pozostaje czy profesjonalny pełnomocnik w ogóle posiada konto w portalu informacyjnym. Zatem od dnia wejścia w życie tychże przepisów obowiązkiem każdego profesjonalnego pełnomocnika procesowego staje się posiadanie konta w portalu informacyjnym. Dzieje się tak ponieważ zgodnie z art. 15zzs(9) ust. 3 zd. 2 ustawy COVID-19, w przypadku braku zapoznania się z pismem sądowym przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, pismo będzie uznawane za doręczone po upływie 14 dni od dnia jego umieszczenia w portalu informacyjnym. Zatem pismo uznaje się za doręczone poprzez portal informacyjny w dwóch przypadkach:
1) gdy pismo sądowe zamieszczone w portalu zostaje odczytane przez pełnomocnika, a więc w momencie kliknięcia i wyświetlenia pisma w portalu informacyjnym,
2) po upływie 14 dni od jego zamieszczenia w portalu informacyjnym.
Ponadto prawodawca nakłada na profesjonalnego pełnomocnika dodatkowy obowiązek procesowy wynikający wprost z art. 15zzs(1) ustawy COVID-19, który nakazuje pełnomocnikowi wskazanie adresu mailowego do doręczeń oraz numeru kontaktowego w pierwszym piśmie procesowym zaś brak takiego wskazania skutkuje brakiem formalnym pisma.
Jednakże co ważne dla pełnomocników procesowych, nowelizacja ustawy o COVID 19, mimo że pozwala na doręczanie pism sądowych profesjonalnym pełnomocnikom procesowym za pomocą portalu informacyjnego, nie umożliwia ona składania pism za pomocą portalu informacyjnego tymże pełnomocnikom. Wyrażona bowiem w nowelizacji idea doręczeń za pośrednictwem portalu informacyjnego zakłada jedynie jednostronną komunikację na linii sąd – pełnomocnik. Obowiązujące przepisy pozwalają zatem wyłącznie na kierowanie pism sądowych do pełnomocnika za pomocą portalu informacyjnego, nie zezwalając jednocześnie takiemu pełnomocnikowi na zwrotną zdalną komunikację z sądem.
Opisana w niniejszym artykule zmiana bywa w środowisku prawniczym porównywana do sieci blockchain i w istocie można zauważyć tutaj pewne podobieństwa. Otóż, jedną z cech sieci blockchain jest umieszczanie danych w sieci DLT i udostępnianie informacji o tychże danych za pośrednictwem zaawansowanych narzędzi informatycznych. Tychże udostępnionych danych nie drukuje się, ani nie doręcza w sposób tradycyjny, lecz udostępnia się je z możliwością odczytu. Zatem idea e-doręczeń jest bardzo podobna i stanowi o udostępnianiu, współdzieleniu pism zamiast doręczania ich w sposób tradycyjny.
* P. Szymaniak, S. Cydzik, Totalny chaos w doręczeniach elektronicznych, Oficjalna strona internetowa Dziennik Gazeta Prawna, https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/arty… (dostęp: 15.09.2021 r.).
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor:
