W dzisiejszym wpisie z cyklu Compliance, omówimy kwestię związaną z zaspokojeniem odsetek od wierzytelności zgłoszonych w postępowaniu upadłościowym. Z aktualnych statystyk wynika, że liczba upadłości wobec przedsiębiorców wzrasta. Wrzesień 2022 r. okazał się miesiącem, w którym Sądy ogłosiły upadłość aż 73 firm. Niniejszy artykuł jest dedykowany zarówno przedsiębiorcom znajdującym się w stanie upadłości, jak i ich wierzycieli (kontrahentów), dla których upadłość wiąże się z wstrzymaniem płatności przez dłużników i możliwością jej dochodzenia poprzez zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, które zwykle trwa kilka lat.
Wierzyciel powinien pamiętać, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 92 ust. 1 Prawo upadłościowe (dalej jako: „PU”) z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Na marginesie należy wspomnieć, że po ogłoszeniu upadłości wierzyciel może dochodzić zaspokojenia odsetek jedynie od upadłego a nie z samej masy upadłości. Co więcej ograniczenie wynikające z art. 92 ust. 1 PU, nie obejmuje odsetek od wierzytelności, które powstały już po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Zatem odsetki są naliczane według zasad ogólnych i podlegają zaspokojeniu w kategorii trzeciej. Wracając jednak do meritum, powyżej przywołany przepis ograniczający zaspokojenie odsetek od wierzytelności jedynie za okres do dnia ogłoszenia upadłości, powodował wiele wątpliwości interpretacyjnych, które tworzyło niejednolitą linię orzeczniczą.Jedną z tych wątpliwości było zagadnienie związane z naliczeniem odsetek na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (dalej jako: „Ustawa o transakcjach handlowych”). Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o transakcjach handlowych, ustawy nie stosuje się do długów objętych postępowaniami prowadzonymi na podstawie ustawy prawo upadłościowe oraz ustawy prawo restrukturyzacyjne.
Mając na względzie powyższy przepis, a także wątpliwości pojawiające się w toku procesu o zapłatę, Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i gospodarczych skierował pytanie do Sądu Najwyższego, czy wyłączenie zastosowania przepisów ustawy o transakcjach handlowych (art. 3 ust. 1 ustawy o transakcjach handlowych) powoduje konieczność zastosowania przepisów ogólnych o odsetkach ustawowych za opóźnienie, czy też wyłącza zupełnie możliwość zaspokojenia w postępowaniu upadłościowym odsetek naliczonych na postawie tej ustawy. W dniu 05.10.2022 r. Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów podjął uchwałę, w której wskazał, że wyłączenie stosowania ustawy o transakcjach handlowych (art. 3 pkt 1 ww. ustawy) do długów, które są objęte postępowaniem upadłościowym, nie pozbawia wierzyciela uprawnienia do dochodzenia odsetek ustawowych za opóźnienie na zasadach ogólnych. Z sentencji uchwały wynika, że co prawda wierzyciel nie może dochodzić odsetek za opóźnienie na podstawie ustawy o transakcjach handlowych (wyłączenie z mocy prawa), jednak nie nic nie stoi na przeszkodzie, aby skorzystał z uprawnień na zasadach ogólnych.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 11 października 2022 r.
autorzy:
