W dzisiejszym artykule z cyklu „Wtorkowe poranki dla budowlanki” pragniemy przybliżyć Państwu podstawowe pojęcia wprowadzone tzw. ustawą schronową, czyli ustawą z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (dalej „ustawa schronowa”). Projekt ustawy został opracowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, uchwalony przez Sejm, a następnie ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 17 grudnia 2024 r. Weszła ona w życie w dniu 1 stycznia 2025 r., przy czym część przepisów obowiązywać będzie dopiero od dnia 1 stycznia 2026 r.
Ustawa wprowadza m.in. program ewidencjonowania, budowania i utrzymywania obiektów zbiorowej ochrony wykorzystywanej na potrzeby ludności cywilnej. Wdraża odpowiednie zabezpieczenia w przypadku wystąpienia stanów klęski żywiołowej, działań terrorystycznych lub działań wojennych. W rozdziale 9. ustawy, zatytułowanym „Obiekty zbiorowej ochrony”, ustawodawca definiuje takie pojęcia jak: budowla ochronna, schron, ukrycie, a także miejsce doraźnego schronienia. Poniżej znaczenie tych pojęć.
„Budowla ochronna” – obiekt budowlany albo jego część uznana za budowlę ochronną na podstawie: (i) wyznaczenia przez właściwy organ ochrony ludności, (ii) porozumienia właściwego organu ochrony ludności z właścicielem lub zarządcą budynku, albo (iii) decyzji właściwego organu ochrony ludności, zgodnie z przepisami ustawy schronowej.
Wśród budowli ochronnych wyróżnia się następujące statusy:
- „Schron” – to uznany za budowlę ochronną obiekt budowlany albo część obiektu budowlanego o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, wyposażony w urządzenia filtrowentylacyjne lub pochłaniacze regeneracyjne.
- „Ukrycie” – to uznany za budowlę ochronną obiekt budowlany albo część obiektu budowlanego o konstrukcji niehermetycznej.
- „Miejsce doraźnego schronienia” – to obiekty zbiorowej ochrony będące obiektami budowlanymi, przystosowane do tymczasowego ukrycia ludzi.
Nad obiektami zbiorowej ochrony czuwać mają tzw. „organy ochrony ludności” – między innymi wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, wojewoda, minister właściwy do spraw wewnętrznych, marszałek województwa, czy minister kierujący działem administracji rządowej. Mają oni za zadanie między innymi zaplanować liczbę obiektów zbiorowej ochrony na danym obszarze, kierując się liczbą ludności przebywającą na określonym terenie.
„Obiekty zbiorowej ochrony” powinny spełniać wymagania techniczne i lokalizacyjne, określone w przepisach budowlanych. Zgodnie z zapowiedziami, w najbliższym czasie, wymagania te mają zostać skonkretyzowane w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Co istotne, uznanie za budowle ochronne może zostać dokonane zarówno w uzgodnieniu z właścicielem lub zarządcą nieruchomości poprzez zawarcie porozumienie o uznaniu obiektu budowlanego za budowlę ochronną, jak i bez jego zgody.
W tym drugim przypadku uznanie obiektu budowlanego za budowlę ochronną następuje w drodze decyzji administracyjnej. Organ wydając taką decyzję ma obowiązek uwzględnić ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego albo decyzji WZ oraz interes właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego, którego dotyczy decyzja. Decyzja taka może zostać wydana na wniosek lub z urzędu i przysługiwać będzie od niej odwołanie do organu II instancji.
Warto pamiętać, że w przypadkach, gdy ustawa schronowa nakłada obowiązki na właścicieli to w przypadku gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste zobowiązanym będzie właśnie użytkownik wieczysty gruntu.
W kolejnym artykule skupimy się na wpływie ustawy schronowej na rynek nieruchomości. Tutaj istotną datą będzie dzień 1 stycznia 2026 r., po którym to dniu wszyscy inwestorzy będą musieli dostosować się do nowych uregulowań i uwzględniać konieczność zlokalizowania budowli ochronnych albo miejsc doraźnego schronienia w nowopowstałych inwestycjach.
Jednocześnie, chcemy przeprosić, gdyż do tabeli zaprezentowanej w zeszłym tygodniu wkradły się błędy. Czujnym czytelnikom chcemy podziękować za zwrócenie na nie uwagi.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 13 stycznia 2025 r.
autor:
Nasze artykuły i alerty prawne możesz otrzymywać jako pierwszy, prosto na swoją skrzynkę mailową! Zapisz się do newslettera klikając w link lub skontaktuj się z nami pod adresem mailowym social@kglegal.pl, aby spersonalizować wysyłane treści.
