W dzisiejszym wpisie pochylimy się nad kwestią, którą potocznie nazywamy „prawem panoramy”. Czym jest to prawo? Co nam daje, a czego zabrania? Jak uregulowane są te kwestie w różnych krajach?
Prawo panoramy to wyjątek, opisany w art. 33 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który dopuszcza wykorzystanie utworów umieszczonych w przestrzeni publicznej bez konieczności uzyskania zgody ich twórców lub właścicieli. Na szczeblu Unijnym kwestię tę opisuje Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, gdzie w art. 5 ust. 3 lit h) wskazano, że państwa członkowskie mogą przewidzieć wyjątki w krajowych regulacjach dotyczące korzystania z utworów takich jak utwory architektoniczne lub rzeźby, wykonanych w celu umieszczenia ich na stałe w miejscach publicznych.
Gdyby nie było tego wyjątku, nie moglibyśmy np. fotografować się na tle obiektów architektonicznych, rzeźb, czy murali, lub musielibyśmy każdorazowo zwracać się do właścicieli praw autorskich do konkretnego obiektu o zgodę na taką fotografię.
Różne kraje europejskie podeszły do tej tematyki w różny sposób. Niektóre, w tym m.in. Polska, czy Niemcy, których regulacje dotyczące Panoramafreiheit stały się wzorcem dla wielu innych krajów, pozwalają na szerokie korzystanie z publicznie i na stałe wystawianych utworów, inne państwa, jak chociażby Islandia i Słowenia dopuszczają korzystanie z utworów w celach niekomercyjnych. Do niedawna głośny był zakaz fotografowania w celach komercyjnych brukselskiego Atomium, gdyż do 2016 r. w Belgii nie obowiązywało prawo panoramy. Symbolem tego zakazu była czarna plama na zdjęciu na stronie Wikipedii. Obecnie zakaz ten został zniesiony.
Co istotne, zwykle zakazy dotyczą wyłącznie korzystania z utworów (robienia zdjęć panoramy miast, obiektów architektury etc.) wyłącznie w celach komercyjnych, zatem nadal możemy zrobić zdjęcie wieży Eiffla nocą, o ile zachowamy je w rodzinnym albumie.
Natomiast warto, wyjeżdżając na wakacje, zwłaszcza jeśli chcemy nasze fotografie upubliczniać, np. na Instagramie, poznać lokalne prawo i zwyczaje w tym zakresie, gdyż ich nieznajomość może prowadzić do niepotrzebnych problemów.
Niniejszy alert ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
autor/redaktor cyklu:
