W dniu 6 marca 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został nowy projekt ustawy o sygnalistach.
Dyrektywa unijna 2019/1937 z 23 października 2019 r., powinna zostać zaimplementowana przez Polskę do dnia 17 grudnia 2021 r. Pomimo trwających w poprzedniej kadencji Sejmu prac nad ustawą do dnia dzisiejszego nie została ona uchwalona.
Do najważniejszych zmian w projekcie należy wskazać rozszerzenie katalogu naruszeń, które mogą być przedmiotem zgłoszenia sygnalisty. Dotychczasowy katalog obejmujący zgłoszenia dotyczące m.in. zamówień publicznych, ochrony środowiska, bezpieczeństwa produktów, bezpieczeństwa żywności, ochrony prywatności i danych osobowych, przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu rozszerzono o dziedziny:
- wolności i prawa człowieka i obywatela,
- handlu ludźmi,
- prawa pracy,
- korupcji.
W naszej ocenie może to zwiększyć liczbę zgłoszeń dotyczących zjawisk mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy. Dlatego warto zadbać o wdrożenie procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych w przedsiębiorstwie oraz przeprowadzić szkolenia wśród pracowników.
Kolejną kluczową zmianą jest wprowadzenie do ustawy możliwości przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych w formie anonimowej. Co istotne projekt ustawy, stanowi że jeśli podmiot prawny nie przyjmuje zgłoszeń anonimowych, to ustawa wobec takiego zgłoszenia nie będzie miała zastosowania. Projekt ustawy nie nakłada obowiązku przyjmowania zgłoszeń anonimowych.
W projekcie ustawy doprecyzowano kwestie budzące do tej pory ogromne problemy interpretacyjne w zakresie szacowania liczby pracowników, od której uzależniony jest obligatoryjny obowiązek wdrożenia procedury. Doprecyzowano sposób obliczania liczby 50 osób zatrudnionych w podmiocie prawnym warunkującego powstanie obowiązku wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych. Obowiązek taki będzie ciążył na podmiocie, na rzecz którego pracowało co najmniej 50 osób w przeliczeniu na pełne etaty wg stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku.
Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.
Ważną informacją płynącą z projektu ustawy jest objęcie ochroną sygnalisty od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. Projekt ustawy ustala również wysokość minimalnego wynagrodzenia dla sygnalisty, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych (art. 14 Projektu ustawy), na kwotę nie mniejszą niż 12-krotność przeciętnego wynagrodzenia oraz wprowadzenie prawa do zadośćuczynienia dla osoby dotkniętej działaniami odwetowymi.
Projekt ustawy zakłada również wejście w życie przepisów po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, które zaczną obowiązywać po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Zachęcamy do rozpoczęcia prac nad wdrożeniem procedur dotyczących ochrony sygnalistów.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 12 marca 2024 r.
autor/redaktor cyklu:
