Nowa szefowa Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, we współpracy z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), pracuje nad projektem ustawy mającej na celu walkę z fikcyjnym samozatrudnieniem. Zgodnie z zapowiedziami resortu, PIP ma uzyskać nowe kompetencje – będzie mogła nakazać zmianę (przekształcenie) istniejących umów cywilnoprawnych (takich jak umowy B2B, umowy o dzieło, czy umowy zlecenia) na umowy o pracę. Obecnie Państwowa Inspekcja Pracy nie posiada takich uprawnień.
W obecnym stanie prawnym jedyną drogą do przekwalifikowania umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę jest wystąpienie do sądu z powództwem o ustalenie.
Kluczowym kryterium dla potencjalnego przekwalifikowania będzie istnienie stosunku podporządkowania oraz możliwość wydawania poleceń osobom świadczącym usługi w ramach umów cywilnoprawnych. Dodatkowo, Państwowa Inspekcja Pracy będzie szczególnie przyglądać się przypadkom, w których doszło do zmiany umowy o pracę na kontrakt B2B w tej samej firmie.
W reakcji na planowane zmiany, w debacie publicznej pojawiły się już zarzuty, że nowe uprawnienia PIP stanowią naruszenie swobody zawierania umów. Autorzy projektu podkreślają jednak, że reforma PIP ma na celu wzmocnienie tej instytucji, aby mogła skutecznie reagować na naruszenia praw pracowniczych, chroniąc zarówno pracowników, jak i (uczciwych) pracodawców. Nowe uprawnienia mają umożliwić inspektorom bardziej efektywne działanie, co z kolei ma przyczynić się do poprawy warunków pracy w Polsce.
Chociaż oficjalne założenia projektu ustawy nie zostały jeszcze opublikowane, ministerstwo wyraziło poparcie dla tej koncepcji. Przekształcenie umowy B2B na umowę o pracę miałoby być możliwe na mocy decyzji administracyjnej wydanej przez PIP, a nie tylko na podstawie orzeczenia sądu. W przypadku, gdy PIP uzna, że umowa B2B spełnia warunki stosunku pracy, miałaby ona zostać przekształcona w umowę o pracę na podstawie decyzji administracyjnej, od której będzie można się odwołać do sądu.
Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przewiduje, że projekt ustawy dotyczący zmian w Państwowej Inspekcji Pracy będzie gotowy w ciągu kilku miesięcy.
Dla przedsiębiorców oznacza to, że już teraz powinni dokładnie przeanalizować treść zawieranych umów i upewnić się, że obecna forma współpracy w firmie nie stwarza ryzyka przekwalifikowania. Warto również rozważyć wprowadzenie ewentualnych zmian, aby zminimalizować potencjalne zagrożenia.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 08 sierpnia 2024 r.
autor:
