Każdy twórca, niezależnie czy jest autorem utworu literackiego, czy programu komputerowego chcąc udostępnić swoje dzieło, musi podjąć decyzję jaką zawrzeć umowę. Z drugiej strony osoby, które chcą korzystać z twórczości innych również stoją przed podobnym dylematem. Wybór sprowadza się do dwóch opcji – umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych lub umowy licencyjnej. Celem zarówno jednej, jak i drugiej jest legalne uzyskanie prawa do skorzystania z utworu stworzonego przez twórcę. Uregulowania dotyczące obu kontraktów znajdują się w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej Ustawa). Czym różnią się te dwie umowy ?
Zacznijmy od umowy przeniesienia majątkowych praw autorskich. Przede wszystkim ma ona charakter trwały. Zatem po zawarciu umowy majątkowe prawa do programu komputerowego (w tym kodu źródłowego i wynikowego) przechodzą z twórcy na nabywcę. W wyniku zawarcia przez strony umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych nabywca ma wyłączne prawo dysponowania kodem, a twórca traci swoje uprawnienia. Autor zatem nie może przenieść tych samych praw – na tym samym polu eksploatacji – na dwa różne podmioty. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych ma charakter jednorazowy. Warto na marginesie dodać, że umowa ta powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Druga opcją jest zawarcie umowy licencyjnej, tj. umowy na korzystanie z programu komputerowego. Ta umowa nie polega na trwałym przekazaniu praw do programu, tylko czasowym umożliwieniu korzystania. Może być zawarta na czas oznaczony, maksymalnie na 5 lat lub na czas nieoznaczony. W tym ostatni przypadku, jeśli postanowienia umowne nie stanowią inaczej, twórca może wypowiedzieć umowę na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. Strony mogę zatem wprowadzić do kontraktu postanowienia, które w inny sposób będą regulować kwestie wypowiedzenia, wówczas wiążące dla stron będą postanowienia umowne. W świetle powyższego umowom licencyjnym brakuje przymiotu trwałości – istnieje bowiem zawsze ryzyko wypowiedzenia lub wygaśnięcia umowy. Ponadto licencjodawca pozostaje nadal właścicielem praw do programu komputerowego.
Przepisy Ustawy rozróżniają dwa rodzaje licencji – niewyłączna i wyłączna. Licencjobiorca zawierając tę ostatnią uzyskuje wyłączność na korzystanie z programu komputerowego. Nie jest możliwe zatem udzielanie licencji innym osobom na tym samym polu eksploatacji. Podobnie, jak umowa przeniesienia autorskich praw majątkowych, umowa licencji wyłącznej wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. W przeciwieństwie do licencji wyłącznej – niewyłączną można udzielić wielu osobom na danym polu eksploatacji.
Podsumowując umowę przeniesienia majątkowych praw autorskich warto zawrzeć zawsze wtedy, gdy zależy nam na trwałości stosunku prawnego i całkowitym wykluczeniu możliwości wypowiedzenia lub wygaśnięcia umowy. Twórcy nie zawsze chętnie przenoszą swoje prawa majątkowe, dlatego jeśli powyższa kwestia nie jest dla nas kluczowa, warto zastanowić się, czy umowa licencyjna nie będzie wystarczającym rozwiązaniem. Zapraszam na kolejny wpis już za tydzień.
