Obowiązek weryfikacji klienta
Na każdej instytucji obowiązanej ciąży powinność stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa finansowego.
Przed nawiązaniem współpracy z klientem, instytucja obowiązana powinna przeprowadzić procedurę KYC (Know Your Costumer), która polega na rozpoznaniu ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu w związku z planowaną relacją gospodarczą lub transakcją okazjonalną. Efektem przeprowadzenia procedury jest dokonanie oceny ryzyka i ewentualne zastosowanie środków bezpieczeństwa finansowego.
Przeprowadzenie procedury powinno być należycie udokumentowane. W ramach przeprowadzonej procedury należy wziąć pod uwagę:
a) rodzaj klienta;
b) obszar geograficzny;
c) przeznaczenie rachunku;
d) rodzaj produktów, usług i sposobów ich dystrybucji;
e) poziom wartości majątkowych deponowanych przez klienta lub wartość przeprowadzonych transakcji;
f) cel, regularność lub czas trwania stosunków gospodarczych.
W ramach przeprowadzonej procedury należy zweryfikować:
a) listy sankcyjne;
b) listy ostrzeżeń KNF;
c) kto jest beneficjentem rzeczywistym w spółce w Centralnym Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych;
d) spółki powiązane z beneficjentem rzeczywistym;
e) czy klient znajduje się na białej liście VAT;
f) czy spółka posiada numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK;
g) osoby będące członkami zarządu i wspólnikami.
W zakresie weryfikacji osób powiązanych z klientem, należy zweryfikować:
a) czy osoba zajmuje eksponowane stanowisko polityczne (PEP);
b) czy osoba jest członkiem rodziny osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne (RCA);
c) czy osoba znajduje się na liście ostrzeżeń KNF;
d) czy z osobą są powiązane inne spółki;
e) czy osoba jest obywatelem kraju podwyższonego ryzyka.
Takiej weryfikacji dokonujemy przed nawiązaniem stosunków gospodarczych lub przeprowadzeniem transakcji okazjonalnej. Należy przechowywać dokumenty jakie zgromadzono w trakcie przeprowadzania weryfikacji, ponieważ na żądanie organów, instytucje obowiązane muszą wykazać, że przy uwzględnieniu poziomu rozpoznanego ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego z danymi stosunkami gospodarczymi lub transakcją okazjonalną zastosowały odpowiednie środki bezpieczeństwa finansowego.
Środki bezpieczeństwa finansowego powinny być stosowane w zakresie i z intensywnością uwzględniającą rozpoznane ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Środki bezpieczeństwa finansowego ponadto obejmują ocenę stosunków gospodarczych i stosownie do sytuacji, uzyskanie informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru oraz bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta.
Środki bezpieczeństwa finansowego należy zastosować w sytuacji gdy:
1) nawiązujemy stosunek gospodarczy z klientem;
2) przeprowadzamy transakcję okazjonalną
o równowartości 15 000 euro lub większej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane, lub
a) która stanowi transfer środków pieniężnych na kwotę przekraczającą równowartość 1000 euro;
b) z wykorzystaniem waluty wirtualnej o równowartości 1000 euro lub większej;
c) przeprowadzania gotówkowej transakcji okazjonalnej o równowartości 10 000 euro lub większej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane;
d) obstawiania stawek oraz odbioru wygranych o równowartości 2000 euro lub większej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane;
e) podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
f) wątpliwości co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacyjnych klienta.
Jeżeli nie jest możliwe zastosowanie jednego ze środków bezpieczeństwa nie nawiązuje się stosunków gospodarczych, nie przeprowadzamy transakcji okazjonalnej, nie przeprowadzamy transakcji za pośrednictwem rachunku bankowego, ewentualnie rozwiązujemy stosunek gospodarczy z klientem.
Uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego
Jeżeli okaże się, że przeprowadzona weryfikacja i ocena ryzyka potwierdziła niższe ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu to instytucje obowiązane mogą zastosować tak zwane uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego.
O niższym ryzyku prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu może świadczyć przede wszystkim to, że klient jest:
- jednostką sektora finansów publicznych, przedsiębiorstwem państwowym albo spółką z większościowym udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków,
- spółką, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, rezydentem państwa członkowskiego,
- rezydentem państwa trzeciego określanego przez wiarygodne źródła jako państwo o niskim poziomie korupcji lub innej działalności przestępczej, rezydentem państwa trzeciego, w którym według danych pochodzących z wiarygodnych źródeł obowiązują przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu odpowiadające wymogom wynikającym z przepisów Unii Europejskiej z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Ponadto, uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego zastosujemy w sytuacji gdy zawieramy umowę ubezpieczenia, gdy składka roczna nie przekracza równowartości 1500 euro lub składka jednorazowa nie przekracza 3500 euro, transakcja dotyczy przystąpienia i uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym, uczestnictwa w pracowniczym planie kapitałowym, zawarcia umowy i gromadzenia oszczędności na indywidualnym koncie emerytalnym lub indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego a także gdy oferujemy produkty lub usługi w celu zapewnienia odpowiednio zdefiniowanego i ograniczonego dostępu do systemu finansowego klientom mającym ograniczony dostęp do produktów lub usług oferowanych w ramach tego systemu oraz gdy oferujemy produkty lub usługi powiązane z klientem, w przypadku których ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu jest ograniczane za pomocą innych czynników, w tym jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych lub określonych rodzajów pieniądza elektronicznego.
Uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego będą miały również zastosowanie gdy stosunki gospodarcze lub transakcje okazjonalne są powiązane z państwem członkowskim, państwem trzecim określanym przez wiarygodne źródła jako państwo o niskim poziomie korupcji lub innej działalności przestępczej a także państwem trzecim, w którym według danych pochodzących z wiarygodnych źródeł obowiązują przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu odpowiadające wymogom wynikającym z przepisów Unii Europejskiej z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Wykluczone jest stosowanie uproszczonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadku gdy istnieje podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, a także wątpliwości co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacyjnych klienta.
Podstawowym elementem decydującym o tym czy będzie możliwe zastosowanie uproszczonych środków bezpieczeństwa jest prawidłowe przeprowadzenie procedury weryfikacji kontrahenta, dlatego zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi prawnikami, którzy pomogą przeprowadzić procedurę KYC i rozstrzygnąć czy możecie Państwo zastosować uproszczone środki bezpieczeństwa, czy też istnieje konieczność zastosowania środków w szerszym zakresie.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 24 maja 2023 r.
autor:
