W dzisiejszym artykule poruszymy temat nowego programu mieszkaniowego zapowiedzianego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii „Mieszkanie na Start”. Program ten ma zastąpić program „Bezpieczny kredyt 2 procent”, wobec tego chcemy już teraz zwrócić uwagę na jego założenia oraz wskazać na różnice pomiędzy tymi dwoma formami wsparcia. Wskażemy też, jak naszym zdaniem, może on mieć wpływ na rynek nieruchomości.
Na wstępie chcemy zastrzec, że prace nad programem „Mieszkanie na Start” są dopiero na etapie konsultacji branżowych, m.in. z bankami czy z Polskim Związkiem Firm Deweloperskich, a więc możliwe, że jego założenia mogą się zmienić, o czym będziemy oczywiście informować. Uważamy jednak, że warto już teraz przygotować się na zapowiadany program i znać jego podstawowe założenia.
Tak, jak w przypadku „Bezpieczny kredyt 2 procent” nowy program jest skierowany w szczególności do ludzi młodych nieposiadających mieszkania. Istotną zmianą w porównaniu do poprzedniego programu jest możliwość ubiegania się o dofinansowanie przez osoby nie będące małżeństwem (np. osoby pozostające w związku partnerskim). W powyższym przypadku wnioskodawcy powinny posiadać równy udział w prawie własności nieruchomości (po 50%) oraz możliwość ubiegania się o dofinansowanie przez rodziny wielodzietne, nawet jeśli posiadają już własny dom lub lokal mieszkalny.
Najważniejszą różnicą pomiędzy programami jest to, że w „Mieszkaniu na Start” nie zakłada się górnego limitu kredytu. Oznacza to, że wnioskodawcy nie są ograniczeni przy wyborze nieruchomości jej ceną, gdzie (dla przypomnienia) przy programie „Bezpieczny kredyt dwa procent” limit wynosił dla jednej osoby 500.000 zł, natomiast dla pary 600.000 zł. Powyższe jednak nie oznacza, że dopłata będzie udzielana na całość kredytu, wręcz przeciwnie naliczana ma być tylko do określonej wysokości kapitału. Zgodnie z propozycją przedstawioną przez ministerstwo wysokość dopłat będzie zwiększana wraz z większą liczbą osób w gospodarstwie domowym, np. dla jednej osoby kwota kredytu do której będzie przysługiwać dopłata będzie wynosić 200.000 zł, natomiast przy pięcioosobowym gospodarstwie domowym kwota ta będzie wynosić już 600.000 zł.
Brak limitu wysokości kredytu należy uznać za krok w dobrą stronę, gdyż w poprzednim programie górna wysokość kredytu, dla którego było dofinansowanie w zasadzie wykluczał z programu osoby mieszkające w największych miastach, gdzie ceny nieruchomości uniemożliwiały skorzystanie z programu albo pozwalały na zakup niewielkich lokali.
Ministerstwo zdając sobie sprawy z diametralnych różnić cenowych pomiędzy duży miastami a mniejszymi miejscowościami zaproponowało zwiększenie limitu wysokości kapitału, do którego będą dopłaty zgodnie z poniższymi założeniami:
- W przypadku zakupu mieszkania w mieście na prawach powiatu będącego stolicą województwa, dla którego ogłoszona przez właściwego wojewodę wartość odtworzeniowa 1m2 lokalu mieszkalnego jest o co najmniej 15% wyższa niż wartość ogłoszona dla całego kraju, limit ma być powiększany o co najmniej 10%,
- W miastach, w których wartość odtworzeniowa 1m2 lokalu mieszkalnego jest wyższa o co najmniej 30%, stosowane kwoty bazowe dopłat mają być wyższe o 20%.
Program „Mieszkanie na Start” będzie zawierał także zawierał kryterium dochodowe, które będzie warunkiem uzyskania dopłat do raty kredytu. Zgodnie z propozycją ministerstwa progi będą następujące:
- 10.000 zł brutto miesięcznie dla jednoosobowego gospodarstwa domowego,
- 18.000 zł brutto miesięcznie dla dwuosobowego gospodarstwa domowego,
- 23.000 zł brutto miesięcznie dla trzyosobowego gospodarstwa domowego,
- 28.000 zł brutto miesięcznie dla czteroosobowego gospodarstwa domowego,
- 33.000 zł brutto miesięcznie dla pięcioosobowego albo większego gospodarstwa domowego.
Przekroczenie kwot wskazanych powyżej nie będzie oznaczało braku możliwości ubiegania się o dopłatę. Zgodnie z propozycją ministerstwa w razie przekroczenia limitu przez gospodarstwo domowe dojdzie do zmniejszenia dopłaty, w przypadku gospodarstwa jednoosobowego dopłata będzie pomniejszana o 50 gr za każdą złotówką przekroczenia limitu, natomiast w pozostałych przypadkach o 25 gr.
Zgodnie z ustawą budżetową na rok 2024 r. na powyższy program zostało zabezpieczone ok. 500 mln złotych.
Ostatnią ważną informacją jest oznaczony w czasie okres obowiązywania programu. Zgodnie z założeniami ministerstwa dopłaty do rat kredytu będzie można uzyskać dla kredytów wziętych do końca 2025 r.
Podsumowując „Mieszkanie na Start” jako bezpośredni sukcesor programu „Bezpieczny kredyt dwa procent” może być jedną z przyczyn ożywienia gospodarczego dla rynku nieruchomości, który wciąż nie odzyskał pełni sił po pandemii Covid-19 oraz trwającym ciągle konflikcie zbrojnym na terytorium Ukrainy.
Jak jednak wskazuje m.in. Polski Związek Firm Deweloperskich, działania rządu nie powinny być ukierunkowane wyłącznie na zwiększeniu popytu. Ważne jest także podjęcie działań w drugą stronę, tj. przeprowadzenie refom zmierzających do zwiększenia podaży m.in. poprzez zwiększenie liczby gruntów pod zabudowę czy też uproszczeniu procesu uzyskiwania niezbędnych decyzji w procesie administracyjno-budowlanym. Działanie nakierowane na stronę podażową mogłyby spowodować zahamowanie wzrostu cen lokali mieszkalnych, gdyż oznaczałoby to zmniejszenie kosztów realizacji inwestycji.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 29 stycznia 2024 r.
autor:
