Zgodnie z art. 220 KK, kto będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Odpowiedzialność za to przestępstwo będzie można przypisać wyłącznie osobie fizycznej, odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i higienę pracy w danym zakładzie pracy.
Zgodnie z art. 15 KP osobą odpowiedzialną za bezpieczne i higieniczne warunki pracy w zakładzie pracy jest przede wszystkim pracodawca.
Najszerszy zakres kompetencji i obowiązków spoczywa na pracodawcy, którego przepisy Kodeksu Pracy czynią odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy wszystkich osób wykonujących czynności na terenie zakładu. Tym samym pracodawca staje się gwarantem niewystąpienia wypadków przy pracy i gwarantem zdrowia i życia pracowników w czasie, gdy są w pracy lub wykonują czynności związane z pracą. Art. 207 Kodeksu Pracy stanowi, że na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237(11) § 2 KP.
Zgodnie z art. 207 § 1 pkt. 1 KP to na pracodawcy ciąży obowiązek przekazania informacji o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy. To w końcu na pracodawcy ciąży obowiązek podjęcia działań ochronnych i zapobiegawczych, podjętych w celu wyeliminowania ewentualnych zagrożeń.
Jak wskazuje się w orzecznictwie, to na pracodawcy ciąży szczególny prawny obowiązek zapobiegnięcia ewentualnemu wypadkowi przy pracy. Nałożony on jest nie tylko wprost dyspozycją art. 2 k.k., ale jasno wynika już z art. 220 k.k. Sąd w pierwszej kolejności powinien jednak odpowiedzieć na pytanie, czy zachodzi związek normatywny między ustalonym przezeń zaniechaniem oskarżonego, a skutkiem w postaci co najmniej narażenia pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, warunkujący odpowiedzialność karną oskarżonego z art. 220 k.k. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8.11.2013 roku, III KK 302/13). Zatem aby przypisać ewentualną odpowiedzialność karną pracodawcy należy wykazać, że zaistniał związek przyczynowy pomiędzy konkretnym naruszeniem obowiązujących przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a zaistniałym wypadkiem.
Z przepisów wynika, że odpowiedzialność ponosi pracodawca, jednak z naszego doświadczenia, a także orzecznictwa i doktryny wynika, że odpowiada ten kto rzeczywiście kierował pracownikami ,,osoba kierująca pracownikami” lub ,,osoba zarządzająca zakładem”. Oznacza to taką osobę, która na podstawie odrębnego pełnomocnictwa zostanie wyznaczona jako odpowiedzialna za zapewnienie zgodności z zasadami BHP. Przy ocenie ewentualnej odpowiedzialności karnej liczy się okoliczność kto faktycznie odpowiadał za stan BHP w zakładzie pracy.
W celu uniknięcia ewentualnej, surowej odpowiedzialności karnej należy podjąć szereg działań prewencyjnych między innymi należy: określić instrukcję BHP, określić szczegółowe wymagania BHP przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, a ponadto opracować: instrukcję stosowania w zakładzie procesów technologicznych, instrukcję wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi, wykaz prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy, sporządzić wykaz prac, do których niezbędne jest wykonywanie przez co najmniej dwie osoby.
Przedstawione działania prewencyjne są jedynie ułamkiem tych jakie należy podjąć. W celu opracowania szczegółowych procedur polecamy skontaktowanie się z naszymi prawnikami którzy Państwu w tym pomogą.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.
Stan prawny na dzień 21 marca 2023 r.
autor:
